برداشت 
آزاد
• نحو معرفتی که تعلیم و تربیت ایجاد می‌کند، نه تنها دانشی از گذشته را منتقل می‌نماید، بلکه برای آینده راه باز می‌کند. امیل دورکیم آشکارا، علم را با عقل عملی، واقعیت را با ذهنیت، و نظریه را با عمل پیوند می‌دهد. با تلفیق جامعه‌شناسی و تربیت، مطالعه‌ی علمی تعلیم و تربیت را با بصیرت عملی مربی پیوند می‌دهد.
• تعلیم و تربیت، خودخواهی انسان و ماهیت اجتماعی بشر را با هم آشتی می‌دهد، طوری که پتانسیل پنهان انسان را پر و بال می‌دهد و ذهن او را بارور می‌کند. تربیت مدرن، ارزش فرد، ارزش‌های اخلاقی فردی، خودمختاری، شأن و دموکراسی را به عنوان حیثیت عقل و نیز بالاترین آرمان‌های علم مدرن و انسان‌گرایی مدنی می‌آموزد. باید بیاموزد. دورکیم امیدوار است که بیاموزد، چون تعلیم و تربیت بایسته، گویای روح هر جامعه است.
• دورکیم، با پیروی از کانت و جان استوارت میل، امیدوار است که تعلیم و تربیت به بالاترین نقطه‌ی تأمل انسانی برسد. ولی دورکیم با محدود نساختن تعلیم و تربیت به دیدگاهی استعلایی از ماهیت انسان و ارزش‌های اخلاقی جهان‌شمول، اصرار دارد که تعلیم و تربیت، پتانسیل‌های فردی و انسانی و ظرفیت‌های بالقوه اجتماعی را بارور کند.
• او با تعابیری ارسطویی می‌نویسد: «از آن‌جایی که انسان در خود، تمام امکانات بالقوه تکامل خویش را دارد، تنها او و خود اوست که باید وظیفه تعیین مسیر و روش رشد خویش را بر عهده گیرد. آن‌چه مهم است، شناخت فطرت او، توانایی‌های او، و چیزهایی است که طبیعت او را تشکیل می‌دهند. ... انسانی که تعلیم و تربیت باید در درون ما بسازد، انسانی نیست که طبیعت می‌سازد، بلکه انسانی است که جامعه آرزوی ساختن آن را دارد».
مآخذ:...
