برداشت آزاد
• سنت کلاسیک جامعهشناسی، به لیبرالیسم، ایدههای قرارداد اجتماعی، و اصالت نفع، واکنش نیرومندی نشان داد.
• کارل مارکس، در نوشتههای اولیهاش، از نظریات پس از ارسطو، و عمدتاً با توجه به دیدگاههای اپیکور، و از سایر نقادیهای ارسطو، و همچنین از دستگاه نظری هگل، برای بسط یک برداشت اولیه از علم و اخلاق، و نیز، تدارک نمایی کلی از نظریه انسانشناختی خود برای «آگاهی» و «تحقق خویشتن» بهره میبرد.
• او، بالاخص در آثار اخیرش، نقد اقتصاد سیاسی و سرمایه، جامعه و فرهنگ یونانی را معیار و مبنایی برای نقد اخلاقی سرمایهداری، و مأخذ و محرک ایدههای عدالت اجتماعی و دموکراسی اقتصادی قلمداد میکند.
• ماکس وبر، در نوشتههایش در باب اقتصاد کلاسیک و دولت-شهر، به آتنیها و رومیهای کلاسیک توجه دارد. او بدین ترتیب میخواهد مبانی تاریخی جامعه غربی و اصول ساختاری فرآیند عقلانیشدن را عیان کند.
• یونانیان و رومیان، به وبر کمک میکنند تا به پرسشهای کلیدی دربارهی تمایزات میان سرمایهداری مدرن و سنتی، و ریشههای ساختاری دولت و اقتصاد مدرن پاسخ دهد.
• وبر از طریق نگاه نیچه به یونان، نقدهایش به عقل و علم غربی، تحلیلش از فرایند افسونزدایی و عقلانی شدن و صورتبندیاش از نظریهی رویاهای دیونوزیوسی و نظم آپولونی را مطرح میکند.
• امیل دورکیم، به یونانیان به خاطر ارائهی تصویر بهتری از ماهیت جامعه به عنوان یک کل (نظم، وحدت و انسجامش) مینگرد، زیرا این نوع از جامعه، بینظمی در یک اقتصاد مدرن را افشا میکند و زمینههای مفهومی و انتقادی برای تعدیل جامعه آشفته مدرن را فراهم میآورد.
• ایدههای دورکیم در مورد تعلیم و تربیت، اخلاق روشنگری، شهروندی، و دموکراسی، از بخشی از تجربهاش در مورد ایدهآلهای عدالت اجتماعی در آتن مشتق شدهاند.
• رومیها، شناخت مفصلی از قراردادهای تاریخی، مالکیت و سازمان اجتماعی تولید، به دورکیم میبخشند.
• این دورکیم است که استدلال میکند که افلاطون و ارسطو، به دلیل داشتن تیپشناسی از نهادهای سیاسی، مرجع جامعهشناسان اولیه بودهاند.
• علاوه بر همه اینها، کلاسیکهای جامعهشناسی، قیاسهایی میان دموکراسی آتنی و آزادی اقتصادی صورت میدهند تا روابط ناب میان آزادی سیاسی و آزادی اقتصادی را درک کنند، و از این طریق، ضعف مشارکت صنفی و نابودی بازار رقابتی را در دموکراسی و سرمایهداری مدرن آشکار سازند. در همین راستا، اهتمام آنها به ریشهها و فرجام جنبشهای اجتماعی و تضادهای طبقاتی، واجد استلزامات عظیمی برای تفسیر جامعه مدرن است.