دکترحامدحاجیحیدری/الهامنصرتی
گزارش رساله پایاننامه/رتبه اول تحقیقات علوم انسانی تهران/جشنواره محقق حلی هزار و سیصد و نود
← بشر کلافه میشود از این وضع...
← دین با سه مؤلفه مهم اعتقاد، ایمان و شریعت، یك نهاد اجتماعی بیمانند محسوب میشود كه بدیلی برای انجام كاركردهای آن وجود نداشته و ندارد. از آغاز گسترش فرایند مدرنیت در جهان، روند رو به گسترش وضعیت سكولار و زوال سطوح مختلف حیات دینی، بحرانهای اجتماعی متعددی را موجب شده است.
← بشر کلافه میشود از این وضع...
← با توجه به فرایند عمومی جهانیشدن، نهادها و زندگی مدرن، بررسی عوامل و مؤلفههای مختلف سكولاریسم از اهمیت ویژهای برخوردار است. در جهان امروز با وجود وسایل ارتباط جمعی، هیچ نظریه، دیدگاه و فرهنگی تنها در یك كشور خاص باقی نمیماند و اطلاعات به سرعت مبادله میشوند. به همین دلیل، دولتها نمیتوانند جلوی تبادل اطلاعات و به طور كلی، تهاجم فرهنگی بایستند.
← افراد صاحبنظر، باید در مورد همه گرایشهای فرهنگی تحقیق نمایند تا اطلاعاتی كامل و جامع از آنها را در اختیار همه افراد جامعه بگذارند تا اقشار مختلف جامعه در مقابل ایدهها و فرهنگها به انفعال نیفتند. به همین جهت، احساس میشود این مسائل از اهمیت ویژهای برخوردارند.
← سكولاریسم یكی از تلقیهای متداول از دنیای غرب است؛ سكولاریسم، رد صورتها و عملكردهای دینی و مقدس، به نفع تلقیها و تصمیمگیریهای عقلانی و دنیوی و نهادهای مدنی و حكومتی میدانند. بنا به این تعریف، سكولاریسم آهنگ زدوده شدن دین از صحنههای مختلف زندگی افراد است.
← با توجه به اینكه قرآن كریم، آخرین كتاب آسمانی و فرجامین برنامه زندگی بشر است، كشف مواضع قرآن در مورد این تحولات و رسوخ رو به گسترش دنیوی شدن، حیطه پژوهشی پر رونقی را موجب خواهد شد. این نوع مطالعه، نظر به مجموعه اهمیتهای پیشگفته در مقایسه با سایر مطالعاتی كه در حوزه دینشناسی و جامعهشناسی صورت میگیرد، اولویت دارد.
← استراتژی اصولی ما در این سلسله گفتارها، در گام نخست، استخراج جنبههای مختلف سكولاریسم در مساعی نظری مختلف متألهان، جامعهشناسان و سایر دانشمندان علوم انسانی، و در ادامه، استخراج مواضع قرآن كریم در باب این جنبههاست. این قالب و شیوه پرسشگرانه از محضر قرآن کریم که سؤالات آن از جانب سازههای نظری پیشرفته و نیرومند علوم انسانی مدرن به دست میآید، میتواند به مثابه یک روششناسی تازه و راهگشا برای مقدمهچینی علوم انسانی اسلامی فراهم آورد. الگوی تدوین این تحقیق، یک نقشه راه خواهد بود.
← و توفیق در این مهم را به خدا میسپاریم، همانا که او به حال بندگان آگاه است...
← هر چند سكولاریسم و سكولاریته مانند بسیاری مفاهیم دیگر در علوم انسانی مدرن، مفاهیم جدیدی هستند، ولی واقعیاتی كه این مفاهیم به آنها اشاره میكنند، ابداً تازه نیستند، و بسیاری از آنها، جنبههای ثابتی از حیات انسانی بودهاند. دین، حیات دینی، شریعت، ایمان، بیدینی، حیات كافرانه، نگاه فارغ از دین به جهان و… ابداً موضوعات تازهای نیستند و حداقل در سراسر تاریخ مضبوط بشر، جنبههای حیات انسانی را تشكیل دادهاند.
← آشکارا، ادیان، ادیان توحیدی و خصوصاً دین اسلام و قرآن كریم به این جنبههای متعارف از حوزه نظری دین، سكولاریسم و سكولاریته بیاعتنا نبودهاند، بلكه این موضوعات به نوعی، وجهه همت اصلی آنها بودهاند.
← خواهید دید… ملاحظه خواهید کرد… و این تحقیق، نشان خواهد داد كه بررسی قرآنی در مورد این جنبهها، ابعاد تازهای از موضوع سكولاریسم و سكولاریته را روشن میكند كه تا كنون نزد متألهان و جامعهشناسان مطرح نبوده است و میتوان ایدههای تازهای را در باب ابعاد این موضوع و علل و عوامل منجر به آن فهمید.
← این، تنها یک طرح مبحث و معرفی بود، و از این پس، حاصل مطالعهای تقدیم خواهد شد که طی آن، 185 بهره از قرآن کریم، که حاصل یک مطالعه نظری، همراه با کاوش و بحث و بررسی در 285 آیه از آیات کریم قرآن مجید است، و مستظهر به 38 منبع مستقیم و 76 منبع غیر مستقیم فارسی، عربی و انگلیسی خواهد بود، در میان گذاشته خواهد شد. دولت خوانندگان منتقد مستدام.
← ...ادامه دارد...
هوالعلیم