دکتر حامد حاجیحیدری؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
▬ اصطلاحاً، فلسفه را عبارت از تأملات سیستماتیک در زمینهی مفاهیم و اصول ناظر بر (۱) وجود، (۲) شناخت، (۳) منطق، (۴) ارزشها و (۵) زیبایی، میدانند. زیبایی، در انتهای مسیر حکمت قرار دارد.
▬ فیزیکدانان متأخر به ما میآموزند که کیهان منبسطی که در آن زندگی میکنیم، جرمی عمیقاً غیرچگال است، طوری که اگر تمام خلأ آن را بگیریم، یک جرم چگال به اندازه یک توپ فوتبال بر جای میماند.
▬ پس، واقع آن است که در تأملات مربوط به متافیزیک و فلسفه خلقت، وزن هستی به مراتب کمتر از وزن ساختار و شکلبندی قرارگیری مواد است. در واقع در تأمل راجع به مسائل متافیزیک، آن چه اهمیت دارد، نحوه قرارگیری مواد در کیهان است، نه خود مواد.
▬ نکته آخر این که در تأمل راجع به اعماق ساختارها و شکلبندی قرارگیری مواد در جهان، نظمهای هماهنگ و متقارن ریاضی جلب نظر میکند. از این قرار، برداشت من این است که خداوند جهان را بیش از آن که از «ماده» ساخته باشد، به «زیبایی» آن پرداخته است. پس به گمانم، یک حکیم متافیزیک، اگر بیش از مسائل متعارف متافیزیک به چیستی و نحوه زیبایی تمرکز کند، بهتر و بیشتر به درک جهان نائل میشود.
هو العلیم