دکتر حامد حاجیحیدری؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
■ مقایسه رقم بودجه سالانه وزارتخانهها از سال نود و دو، یعنی سال پایانی دولت پیشین، و سال نود و سه، و نود و چهار، خطوط راهنمایی برای سیاستهای خواسته و ناخواسته، و آشکار و پنهان دولت یازدهم، که خود را در رقابتهای بودجهای وزارتخانهها نشان میدهند، به دست میدهد.
■ رقم بودجه هر وزارتخانه، عمدتاً تابع سیاستهای کلی حاکم بر دولت، و قدرت چانی زنی وزرا در دولت و مجلس است، ولی این ارقام، کم و بیش، نشانگر جهتگیریهای انتخاباتی دولتها نیز میتواند باشد. البته نکته اخیر را تنها به عنوان یک فرض بخوانید، همین ...
■ با ملاحظه این شرایط، دو وزارتخانه «بهداشت درمان و آموزش پزشکی» و «اطلاعات»، با فاصله زیاد از سایر وزارت خانهها، در صدر قرار دارند، و به ترتیب، وزارت «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» با ۱۲۳٫۳۱ درصد افزایش، و سپس، وزارت «اطلاعات» با ۹۱٫۱۶ درصد، بالاترین افزایش بودجه را به خود اختصاص دادهاند. در مورد وزارت «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، بیگمان قدرت چانهزنی بالای وزیر و مجموعه وزارتخانه، در این افزایش بودجه سهم داشته است، و در مورد وزارت «اطلاعات» بیگمان این افزایش بودجه به سیاستهای دولت در این حیطه مربوط است.
■ در سوی مقابل، بدترین شرایط را وزارت «دفاع» با ۸۰٫۵۴ درصد کاهش بودجه دارد. پس از آن و با فاصله نسبتاً زیاد، وزارت «امور اقتصاد و دارایی» قرار دارد با ۶۰٫۳۹ کاهش، و سپس، وزارت «جهاد کشاورزی» با ۴۶٫۲ تقلیل اعتبار، و وزارت «ارتباطات و فناوری اطلاعات» با ۳۴٫۲۹ تنزل. در کل، در مقایسه با بودجه مصوب سال هزار و سیصد و نود و دو، این وزارتخانهها با تقلیل اعتبار مواجه بودهاند: وزارت «دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح»، وزارت «جهاد کشاورزی»، وزارت «ارتباطات و فناوری اطلاعات»، وزارت «کشور»، وزارت «تعاون، کار و رفاه اجتماعی»، وزارت «فرهنگ و ارشاد اسلامی»، و وزارت «صنعت، معدن و تجارت» و وزارت «نفت».
■ نکته نگران کننده این که مقاومتیترین وزارتخانهها با بیشترین نقصان بودجهها دست به گریبان بودهاند؛ و البته، در مورد هر سه وزارتخانه، به نظر میرسد که شاید ضعف چانهزنی و الحاح وزرا در مقایسه با سایر اعضای کابینه در جذب کمتر بودجه مؤثر گردیده باشد؛ البته فقط به نظر میرسد ...
■ وزارتخانههای میانحال، شامل این وزارتخانهها هستند که بین پنجاه تا ۱۴ درصد افزایش بودجه را نشان میدهند: وزارت «آموزش و پرورش» با ۴۶٫۹۹ انبساط، وزارت «نیرو» با ۴۳٫۶۳ افزایش، وزارت «امور خارجه» با ۴۱٫۲۳ فزونی، وزارت «علوم، تحقیقات، و فناوری» با ۴۰٫۸۷ بهبود، وزارت «دادگستری» با ۳۵٫۰۱ افزایش، وزارت «راه و شهرسازی» با ۲۳٫۷۷ ترقی، و وزارت «ورزش و جوانان» با ۱۴٫۱۳ افزایش.
■ حضور وزارت نیرو در عداد وزارتخانههای میان حال، و پس از وزارت «آموزش و پرورش» جای تعجب دارد، چرا که این وزارتخانه به دلیل شرایط بحرانی کشور در زمینه آب و نیرو، از مجوزهای خاص برای برداشت از صندوق ذخیره ارزی برخوردار است، و با وجود این مجوزها در ردهای پس از وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است. آن چه در این زمینه جالب و قدری تحریک کننده است، تمرکز بر وزارت «آموزش و پرورش» است، که یک فرض در مورد آن میتواند سیاستها و تدابیر انتخاباتی باشد؛ البته تنها به نظر میرسد ...
■ در مجموع، آنچه در این تحلیلها، بویژه معنادار و شایسته تحلیل بیشتر به نظر میرسد، الگوی افزایش بودجه وزارت اطلاعات، آموزش و پرورش، بهداشت و نیرو، و کاهش شدید بودجه در وزارت دفاع است (مرجع خام آمار بودجه به تفکیک وزارتخانهها: صراطنیوز، کد خبر: ۲۱۳۰۵۵).
مأخذ:تسنیم
هو العلیم