حامد
دهخدا؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
● برای برخی از تشکل‌های سیاسی دیرپا، همچون مطبوعات سیاسی با مخاطبان خاص، ابداع و نوآوری و گشودن خطوط سیاسی جدید، فعالیتی اختصاصی محسوب می‌شود. آن‌ها خواهان تبدیل شدن به دستگاه‌های سیاسی بزرگ و عریض و طویل نیستند، بلکه تنها می‌خواهند، از طریق گشودن جبهه‌های فکری جدید، راه را برای فعالیت‌های سیاسی مکمل بگشایند.
● جاهایی مانند همین روزنامه «رسالت»، از آغاز انقلاب، رسالت خود را گشودن مرزهای نمادین سیاست دانسته‌اند. از این روزنامه، سیاستمداران برجسته فراوانی برخواسته‌اند که هر یک در حوزه عمل خود سرآمد و خلاق و راه‌گشا بوده‌اند، ولی خود روزنامه، به فکر فربه‌تر شدن یا به قول جوانان امروز، «ترکوندن» نبوده است، چرا که روزنامه «رسالت» به عنوان یک تشکل سیاسی، ابداع و نوآوری را فعالیت اختصاصی خود محسوب داشته است.
● با این حال، برای چابک‌تر شدن، یک راه دیگر باقی مانده است. برای چابک‌تر ساختن روند تولید ایده‌های خلاق سیاسی، روزنامه «رسالت» گروه‌های چند گانه و مستقلی را در تولید محتوای روزنامه فعال کرده است، و هم‌چنین، امیدوار است تا مخاطبان خود را هم به صحنه روزنامه‌نگاری وارد کند. روزنامه رسالت، نزدیک به یک دهه است که آن را آغاز کرده، ولی این گام با توجه به ظهور جامعه شبکه‌ای هنوز ناتمام مانده است. تکمیل این گام، منوط به گسترش فرآیند خلق ایده‌های نوآورانه، به گروه‌های متکثر و در عین حال مستقل، و مستقر در شبکه است.
● حال، اگر روزنامه «رسالت»، بتواند از تکنولوژی اطلاعات و شبکه برای پیوند دادن منابع بیرونی به پروژه‌های فکری خود استفاده کند، می‌تواند ایده‌های بهتری را به منظور اعمال تغییرات سیاسی جدید ارائه کند و این ایده‌ها را سریع‌تر توسعه دهد. این گونه از نوآوری، مدلی است که به طرز حیرت‌آوری می‌تواند گروه‌های هم‌فکر وسیعی را در زمینه تولید محتوای شبکه‌ای گرد هم آورد. این، تغییری است که هنوز در روزنامه «رسالت» به سرانجام نرسیده است. آن‌چه این رویکرد جدید در نوآوری سیاسی را تسهیل می‌کند، ارتقاء وب به عنوان یک پلت فرم مشارکتی فعالان سیاسی است. عاملی که موجب پذیرش شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک بستر تازه فعالیت سیاسی و روزنامه‌نگاری می‌شود، نیاز رقابتی در حال رشد به منظور طرح ایده‌های خلاق برای تغییرات سیاسی و استفاده مؤثرتر و سریع‌تر از این ایده‌هاست.
● در سوی دیگر، مشارکت در تولید افکار سیاسی برای سیاستمداران نیز امر بسیار جدی و جدیدی است؛ یعنی، سیاستمداران، نمی‌توانند فارغ از نظر دگرگونی‌های عظیم در کف جامعه و اجتماع شبکه‌ای، به طور قطع و نهایی تصمیم بگیرند که چه سیاست‌هایی را اجرا کنند، و چگونه باید اجرا کنند. همکاری با گروه‌های هوشمند و شبکه‌ای تولید محتوا، معلوم می‌کند که سیاستمداران ارشد، تا چه اندازه می‌توانند سیاست‌ها و تدابیر خود را به سطح کف جامعه نزدیک سازند.
● فواید همکاری و تخصصی کردن تولید محتوا در بستر شبکه، امروزه، آشکار و بدیهی به نظر می‌رسد. مشخص است که فعالان شناخته شده و در عین حال منتشر در شبکه، می‌توانند بهتر و با هزینه کمتری نسبت به روزنامه‌نگاران سنتی در استخدام روزنامه، اطلاعات و تحلیل‌های بهنگام و نوآورانه خلق کنند. یک سازمان سیاسی کاملاً شبکه‌ای، به طور روز افزون، آماده پذیرش ایده‌ها و نظریات، از هر منبعی به خصوص مخاطبان روزنامه در شبکه است. همکاری‌ها در بسیاری از جهات گسترش می‌یابند. بویژه، وقتی سازمان سیاسی نوآور، به دنبال یک ایده جدید برای یک مسأله تازه است، و با اذهان خلاق نوینی در بستر شبکه آشنا می‌شود.
░▒▓ و سه نکته عملیاتی...
● در مجموع، سازمان‌های سیاسی خلاق، سه راه برای نائل شدن به همکاری در تولید ایده‌های جدید برای تغییرات سیاسی دارند:
۱. اول آنکه، آن‌ها می‌توانند از طریق جمع‌آوری و فرآوری ایده‌های خوب پراکنده در شبکه که قبلاً مطرح شده، ولی گسترش نیافته عمل کنند.
۲. دوم آن که، تشکل‌ها می‌توانند با فراخوان در شبکه برای تأمین ضمایم طرح‌های موجود سیاسی در دنیای واقعی، آن‌ها را کامل کنند و به عنوان بسته‌های کامل تغییر سیاسی ارائه دهند. در واقع، فعالان شبکه، می‌توانند از طریق ایده پردازی در اطراف ایده‌های سیاسی موجود در دنیای واقعی، راه‌های خلاقانه را پیشنهاد دهند.
۳. سوم آن که، سازمان‌های سیاسی خلاق، می‌توانند غیر مستقیم از طریق مشارکت در بحث‌های گسترده و جا افتاده در شبکه اجتماعی، ایده‌های نوین را شکار یا تحریک کنند.
░▒▓ و سه نکته عملیاتی دیگر...
۱. تشکل‌های سیاسی فعال و نوآور، بایستی طرح‌های انگیزشی مناسبی را برای نیروهای فکری مستقر در شبکه فراهم کنند، و ببینند که چه عواملی موجب می‌شود فعالان شبکه، به تعامل و همکاری روی خوش نشان دهند. انگیزه‌های مالی می‌تواند در بعضی موارد لازم باشد، اما، بسیاری از فعالان شبکه ممکن است با عواملی مانند قدردانی و به رسمیت شناخته شدن دارای انگیزه شوند. هم‌چنین، باید موانع کار از جمله سختی یا سهولت مشارکت و زمان مورد نیاز را برای فعالان شبکه، مشخص کنند، و اقدامات لازم را جهت به حداقل رساندن مشکلات انجام دهند.
۲. از این گذشته، طرح مسائل و خطوط فکری باید تقسیم شوند تا مشارکت کنندگان به صورت موازی در قسمت‌های مختلف روی آن‌ها کار کنند، در غیر این صورت، برای بسیاری از فعالان شبکه غیر ممکن خواهد بود که به همکاری مؤثر بپردازند.
۳. فعالان شبکه، زمانی مؤثر و مفید عمل می‌کنند که دارای قوانین مشخص، رهبری و نمایندگی معین، و فرآیندهای شفاف برای تعیین هدف و حل اختلافات میان اعضا باشند. راهبر تجمع‌های شبکه‌ای باید دارای ویژگی‌های شخصیتی راهبر خدمت گذار باشد تا بتواند گروه‌های فکری را به خوبی انگیزه‌مند سازد (توأم با برداشت‌های آزاد از پایگاه مک‌کنزی).
● ادامه این مباحث را در همین پاورقی‌ها دنبال کنید...
مأخذ:رسالت
هو العلیم
