حامد دهخدا؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
• در پاورقیهای ”مرور نکات آموزشی در فعالیت سیاسی“، میکوشیم به قدر طاقت، به کادرسازی هوشمندانه در جناحهای سیاسی کمک کنیم، و از یافتههای دانش، برای تسهیل دست یابی به این منظور، توشهای تدارک نماییم. این، دهمین قسمت، از این پاورقیهای رسالت است، که هر یک به طور مستقل و جداگانه تهیه شدهاند. دولت خوانندگان منتقد مستدام.
• در این بخش دهمین، با ملحوظ داشتن تشکلهای موفق در موقعیت بومی جامعه ما، مانند بسیج محله یا مساجد و هیأتهای مذهبی، بررسی کردهایم که چطور میتوان در عین جلب مشارکت متحد افراد متنوع، کارآیی را در سطح بالایی نگه داشت. توضیح دادهایم که باید تشکل را به گروههای متنوعی که از درون، شامل افراد همسانی میشوند و در سایه این همسانی میتوانند همدیگر را کاملاً به رسمیت بشناسند یا درک کنند، تقسیم کرد.
░▒▓ قضیه
• یکی از دشواریهای تشکلهای سیاسی در شرایط این روزگار آن است که تنوع فعالان بالقوه در تشکل، در سایه تنوع رسانهای بی سابقه و تخصصی شدن دانش، بسیار زیاد است؛ جلب همکاری ها در بین این افراد بسیار متنوع، دشوار خواهد بود. در واقع، تشکیل گروههای کاری بین افراد متنوع، بخش قابل توجهی از نیروهای فعالان سیاسی مشارکت کننده را تحلیل خواهد برد.
• تلقی عمومی این است که جلب همکاری بین افراد با گرایش ها و توانمندی ها و تخصص ها و قومیت ها و جنسیت ها و... مختلف، موجب هم افزایی آن ها خواهد شد، و نتیجه نهایی بهتری را در بر خواهد داشت. این تلقی، هم چنین، اصرار میکند که به منظور غلبه بر تفاوتهای موجود در پیشینه افراد، فعالان باید کمتر بر هویت شخصی خود تأکید ورزند تا بتوانند خود را با اهداف تشکل همسو کنند.
• اما این تلقی، تنها تا حدی درست است. در واقع، تنها پس از آن که همه کارها انجام شد، و گروههای عملیاتی نتایج کار خود را فراهم کردند، البته باید حاصل فعالیت گروههای تخصصی مختلف، در قالب تشکل به هم پیوند بخورد. اما نکته اینجاست که در درون گروههای عملیاتی، حداکثر همسانی بین افراد فعال و مشارکت کننده، نتایج بهتری در مقایسه با گروههای عملیاتی متنوع به همراه دارد. بر این اساس، گروههایی که اعضای آن ویژگیهای شخصی، روحیات، تخصص ها، قومیت ها، جنسیت، گرایشات شخصی، ... مشترکی دارند، نسبت به گروههایی که اعضای آن به دلیل تنوع زیاد، مجبورند شخصیت و خصوصیات خود را بروز ندهند، بسیار موفق تر عمل میکنند.
• آشکار کردن هویت و ویژگیهای شخصی در گروههای عملیاتی، تأثیرات بهتری دارد، زیرا، کسانی که خود را ابراز میکنند، احتمال بیشتری دارد که احساس کنند دیگران آن ها را به رسمیت میشناسند و درک میکنند. فقدان حس غریبگی حس مسؤولیت را میافزاید، و نتیجتاً عملکرد کلی گروه عملیاتی برای تشکل بهبود مییابد. احساس «به رسمیت شناخته شدن» (Recognition) باعث میشود افراد بتوانند به راحتی اظهار نظر کنند، و این شرایط میتواند راه حلهای خلاقانهتری را برای بر طرف کردن مشکلات گروه فراهم آورد.
░▒▓ ترویج تنوع در عین اتحاد
• پس، برای آن که تشکل بتواند، همکاری فعالان متنوعی را جلب نماید، بدون آن که بر اثر ناهمسازی متنوع آن ها دچار فرسایش شود، بهترین راه، ایجاد گروههای عملیاتی متنوع است. در عین حال، باید کوشید تا گروههای عملیاتی در درون، همسان، و از بیرون، ناهمسان و متنوع باشند. در واقع، نیرومندی تشکل در آن است که بتواند گروههای بسیار متنوع کوچکی پدید آورد که هر یک در درون قادر به جلب همکاری افراد همسان باشند.
• نمونه چنین تشکلی، بسیج یا مساجد و هیأتهای مذهبی هستند. مثلاً هر مسجد بر محور امام جماعت مسجد، در درون خود، دارای هیأت امنا، گروه مکبران، گروه قاریان قرآن، گروه اجرا کنندههای دعا، گروه اجرای تبلیغات محیطی، بسیج برادران، بسیج خواهران، بسیج نوجوانان، و ... است. در واقع، یک مسجد موفق، به عنوان یک تشکل عمده محلی، شامل گروههای بسیار متنوعی است که هر یک از این گروهها، از درون شامل اعضای همسان، و از بیرون، ناهمسان و متنوع باشند. کارشناسان بر این باورند تشکیل و تکثیر چنین «گروههای متنوع از درون همسان» ممکن است به دلایل زیادی برای تشکل شما مفید باشد:
■ اول آنکه، چنین گروههایی، میتوانند به فعالان جدید، فرهنگ تشکل را آموزش دهد و به آن ها یاد دهد که چگونه در تشکل موفق باشند.
■ دومین مزیت این است که این گروهها به فعالان راههایی را نشان میدهند که روابط خود را گسترش دهند و با اعضای گروههای دیگر تشکل مرتبط گردند.
■ از همه مهم تر آن که این گروهها میتوانند به عنوان منابعی برای ارتباط با مردم در تمام سطوح و در تمام سرزمین شوند. داشتن نیروی فعال متنوع با فرهنگ گوناگون و از قشرهای مختلف، نه تنها اثرات عمیقی روی روابط داخلی تشکل از حیث «به رسمیت شناسی» میگذارد، بلکه میتواند در به دست آوردن هواداران جدید نیز کمک کند. هر یک از گروههایی که شامل افراد همسان به لحاظ تخصص، قومیت، جنسیت، ... باشند، میتوانند بازخوردهای مناسبی از وجهه نظر قشرهای اجتماعی مختلف به شما بدهند. شما همیشه قادر هستید با کمک گرفتن از دانش و معلومات آن ها، فعالیت سیاسی خود را باز طراحی کنید (توأم با برداشتهای آزاد از بیل سوان و استفان ریوز).
• ادامه این مباحث را در همین پاورقیها دنبال کنید...
مأخذ:رسالت
هو العلیم