برداشت از تیم سیاسی؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
■ آقای روحانی روز پنجشنبه در اردبیل از صداوسیما به شدت انتقاد کرده و گفت، حتی، رسانههای خارجی توفیقات دولت را منعکس میکنند، اما، رسانه ملی خدمات دولت را منعکس نمیکند. رئیسجمهور همچنین، همانند رویه چند ماه اخیر تهدید کرد پشت پردهها را خواهد گفت. حمله رئیسجمهور به صداوسیما قابل پیشبینی بود.
■ به این نکات دقت کنید:
■ ۱- ۴۶ روز قبل، آقای روحانی به کابینه دستور داد عملکرد خود طی را یک سال اخیر بررسی و با وعدههای دولت مقایسه کنند و در صورت عدم تحقق وعدهها، از مردم عذرخواهی شود. ۴۶ روز از این دستور آقای رئیسجمهورگذشت، اما، هنوز کسی در کابینه درباره میزان تحقق وعدهها سخنی نگفته است. بیش از یک سال از دولت یازدهم گذشت. موعد پاسخگویی است. دولت نه تنها باید درباره وعدهها، بلکه باید درباره عملکرد خود در این یکساله به مردم توضیح دهد. کابینه تعلل کرده و افکار عمومی در انتظار گزارش خدمات دولت است. مردم میخواهند بدانند کابینه رئیسجمهور منتخب، در این یک سؤال چه کرده، چه خدماتی ارائه داده و توفیقات آن چه بوده است؟
■ سراغ خود آقای روحانی برویم. آقای رئیسجمهور ۴۶ روز پس از دستور علنی به کابینه، آیا گزارشی از مردان خود گرفته است؟ آقای روحانی همان گونه که وعده داد، باید درباره یک سال اخیر به مردم پاسخگو باشد. بنا بر این، بدیهی است لیست توفیقات و خدمات دولت روی میز یا درون کشوی میز آقای رئیسجمهور باشد. آیا آقای روحانی آن زونکن خدمات دولت را برای اطلاعرسانی به مردم، در اختیار رسانه ملی قرار داده و صدا و سیما از انعکاس آن استنکاف کرده است؟
■ ۲- براساس آمار، فقط تا خردادماه امسال، حدود ۴هزار ساعت آنتن صدا و سیما در اختیار مدیران ارشد و میانی دولت یازدهم قرار گرفته است. البته، در این مدت زمان، گفتوگوهای زنده آقای رئیس جمهور، اخبار مربوط به دولت و... محاسبه نشده است. حقیقتاً رسانه ملی دربست در خدمت آقای روحانی است. در یک سال اخیر ترافیکی از حضور دولتمردان در رسانه ملی مشاهده شده که بیسابقه است. کدام مقام مسؤول دولتی برای حضور در زمان طلایی برنامههای تلویزیونی با مانع مواجه میشود؟ خب! رسانه ملی در قرق دولت یازدهم است. پس، چرا خود دولتمردانی که دائماً روی آنتن رسانه ملی هستند، خدمات و توفیقات دولت یازدهم را تبیین نمیکنند؟ حداقل ۴ هزار ساعت برای تبیین خدمات دولت تا خردادماه امسال مدت زمان اندکی است؟ بنا بر این، یا توفیق و خدمتی نبوده که در این ۴هزار ساعت تبیین شود یا اگر خدمت و توفیقی بوده، بیان نشده و این از کاستی مدیران دولتی است یا اینکه در این مدت خدمات دولت تبیین شده که در این حالت صداقت حمله آقای روحانی به صدا و سیما زیر سؤال میرود!
■ ۳- آقای روحانی گفتهاند مردم مسائل و موضوعات را تنها از صدا و سیما پیگیری نمیکنند. مبنا را این اظهارنظر آقای روحانی قرار میدهیم. دولت آقای روحانی حداقل ۲۰ روزنامه همسو دارد. دهها خبرگزاری رسمی و سایت اینترنتی نیز شبانهروز در حال حمایت از آقای روحانی هستند. حضور فعالانه رئیسجمهور و وزرا در شبکههای اجتماعی نظیر فیسبوک و توئیتر نیز که مسجل است. براساس اظهارات آقای روحانی، رسانههای خارجی هم همراهی میکنند. خب! این امپراتوری رسانهای آیا برای تبیین خدمات و توفیقات دولت در یکسال گذشته کافی نیست؟ آیا گزارش خدمات و توفیقات دولت در یک سال گذشته در اختیار رسانههای همسو با دولت قرار گرفته است؟ دلیل بیخبری جامعه از خدمات و توفیقات دولت چیست؟
■ با دقت در این نکات میتوان گفت، اگر گزارش خدمات دولت در یک سال گذشته موجود باشد؛ راههای مختلف و متنوعی برای تبیین و انعکاس و انتشار این خدمات در جامعه وجود دارد. مدیران دولتی در صدا و سیمای دربست، میتوانند این خدمات را تبیین کنند. روزنامهها و رسانههای حامی دولت هم میتوانند به این خدمات بپردازند. به هر حال، اگر خدماتی باشد، راههای فراوانی برای تبیین آن وجود دارد.
■ به یک عبارت ظریف، همان کانالهایی که انتقاد روحانی از صدا و سیما را منتشر و منعکس میکنند؛ همانها چرا خدمات دولت را منتشر و منعکس نمیکنند؟ شاید هم انتظار آن است که رسانه ملی برای دولت خدمات تولید کند!
░▒▓ ضرورت یک اقدام مردمی
■ به نظر میرسد زمان آن رسیده است که مدیریت صدا و سیما نسبت به مناسبات نادرست خود در ارتباط با دولت تجدید نظر کند. رسانه ملی مهمترین و تأثیرگذارترین رسانه در ایران است، اما، نوع مناسباتی که صدا و سیما با دولت یازدهم تعریف کرده، به هر دلیل ولو تزریق قطرهچکانی بودجه هم باشد، به جایگاه و تکالیف این رسانه خدشه وارد میکند. این مناسبات اشتباه آسیبهایی جدی به رسانه ملی وارد میکند. چرا در هفتهای که دادگاه لاهه، حکم به محکومیت ایران در ماجرای کرسنت میدهد، بیژن زنگنه که باید در مقابل، این فاجعه دولتافکن به مردم پاسخگو باشد، ۲بار آنتن زنده تلویزیون را در اختیار میگیرد؟ اینها در افکار عمومی شائبههای ناصوابی علیه رسانه ملی ایجاد میکند که البته، همه میدانیم در اصل واقعیت ندارد. مدیریت صدا و سیما تاکنون، باید در مناسبات خود تغییر رویه میداد. رسانه ملی از بستن در صدا و سیما روی منتقدان هستهای دولت چه نتیجهای گرفته است؟ آیا دولت قدرشناس بوده است؟ بیش از یک سال از آغاز به کار دولت یازدهم گذشت، حتی، رهبر انقلاب هم جملات بسیار صریحی درباره مذاکرات هستهای و نتایج آن داشتهاند. آیا زمان آن نیست برای مردم توضیح داده شود چرا تحریمها بیشتر شد؟ آیا زمان آن نرسیده برای مردم تبیین شود دشمنی امریکا کجا بیشتر شد؟ جامعه گسترده منتقدان عملکرد دولت در مذاکرات هستهای، چه جایگاهی در رسانه ملی دارند؟ آیا سانسور واقعیات مهم درباره مذاکرات هستهای، خدمت به جامعه و منطبق بر رسالت رسانه ملی و یک اقدام مردمی است؟
░▒▓ کابینه تکان بخورد
■ البته، این نوشته به معنای آن نیست که دولت خدماتی برای گزارش به مردم نداشته است. اقداماتی که در حوزه بهداشت و سلامت صورت گرفت؛ حقیقتاً شایسته تقدیر است. البته، انعکاس این خدمات هم در رسانه ملی و، حتی، در رسانههای منتقد دولت بسیار چشمگیر بوده است، چراکه کسی نمیتواند منکر واقعیات و خدمات این وزارتخانه به مردم شود. قطعاً اگر برخی وزارتخانههای بسیار مهم و اثرگذار در معیشت مردم نیز به جای چشم دوختن به مذاکرات هستهای، اینگونه به مردم خدمت کنند، آن زمان نیز در رسانه ملی و، حتی، در رسانههای منتقد دولت هم باید شاهد تعریف و تمجید باشند.
■ این نکته پایانی هم فراموش نشود که حمله به صدا و سیما، به هیچ عنوان نمیتواند تنهایی فرجیدانا در جلسه استیضاح را پاک کند.
░▒▓ ▀▄█▌ با وجود ورود ممنوع رسانه ملی برای منتقدان دولت، روحانی به صدا و سیمای دربست هم راضی نشد
تیم سیاسی
■ حسن روحانی در اظهارنظری صریح، از صدا و سیما انتقاد کرد. او روز پنجشنبه و در جلسه شورای اداری استان اردبیل گفت: «رسانه ملی حاضر نیست خدمات دولت را برای مردم تبیین کند و دولت از لحاظ تبلیغاتی دستتنهاست». روحانی همچنین، صدا و سیما را تهدید کرد و گفت: «درباره اینکه چرا نمیگذارند همه خدمات دولت برای مردم تبیین شود، بموقع سخن خواهم گفت». او در ادامه از پوشش اقدامات دولت یازدهم در رسانههای خارجی گفت و اظهار داشت: «چرا صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی و رسانههای خارجی باید بگویند کار دولت ایران در عرصه اقتصاد در تاریخ کشورهای در حال توسعه کمنظیر بوده و چرا صداوسیما نگوید؟» به گزارش «وطن امروز»، این انتقادات صریح روحانی درحالی است که حامیان اصلاحطلب دولت به دلیل غیبت روحانی در جلسه استیضاح فرجیدانا به شدت اعتراض دارند و اکنون، با این اظهارات آقای روحانی شاید موضوع محافل آنان از اعتراض به رئیسجمهور، به حمایت از انتقادات او علیه صدا و سیما تغییر کند. از سوی دیگر، انتقادات روحانی به صدا و سیما در حالی است که طی یک سال گذشته انتقادات گستردهای علیه صدا و سیما به خاطر قرق رسانه ملی توسط دولتمردان مطرح شده است. «وطن امروز» چندی پیش در گزارشی از آمار حضور دولتمردان در رسانه ملی تا ابتدای خردادماه سال جاری را منتشر کرد که نشان میداد در این مدت رسانه ملی بیش از ۴ هزار ساعت در قرق مدیران دولتی بوده است. از سوی دیگر، سانسورهای گسترده در رسانه ملی نسبت به برخی اشتباهات دولت باعث شد اعتراضات گستردهای در میان طیفهای مختلف منتقد دولت ایجاد شود. در کنار این موضوعات، اما، نکته ظریفی نیز درباره این حمله روحانی به صدا و سیما وجود دارد. درحالی که در دولتهای گذشته، رؤسای جمهور معمولاً، در سالهای پایانی و برای مهار اعتراضات عمومی نسبت به عملکرد خود، سعی در مقصر جلوه دادن دیگران و القای مانع تراشی بر سر کار خود میکردند، اما، حسن روحانی در پایان یکسالگی دولت به رویه «نمیگذارند» متوسل شده است.
░▒▓ مجلس: روحانی درست نمیگوید
■ در هر حال، در شرایطی که آقای رئیسجمهور صدا و سیما را متهم به سانسور خدمات او میکند؛ نظر افراد مسؤول و مرتبط در حوزه نظارت بر رسانه ملی، دیدگاه دیگری دارند و اظهارات رئیسجمهور را رد میکنند. در این میان واکنش هیأت نظارت بر صدا و سیما که چندی پیش به موضوع دخالتهای دفتر رئیسجمهور در حوزه اختیارات صدا و سیما در موضوع نحوه برگزاری گفتوگوهای زنده تلویزیونی، ورود کردند و حق انتخاب مجری را به رسانه ملی دادند؛ قابل تامل است. سیدرمضان شجاعیکیاسری، نماینده ناظر قوه مقننه در شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما در گفتوگو با تسنیم، با بیان اینکه عملکرد رسانه ملی در پوشش خدمات دولت در سطح قابل قبولی بوده است، گفت: صدا و سیما تمام خدمات دولت را به درستی و در سطح کمی و کیفی بالا پوشش میدهد. وی با اشاره به اظهارات رئیسجمهور که گفته است صدا و سیما خدمات دولت را به خوبی تشریح نمیکند، گفت: این اظهارات رئیسجمهور درست نیست، چرا که، صداوسیما در سطح مطلوب و قابل دفاعی اقدام به پوشش خدمات دولت میکند. شجاعیکیاسری با بیان اینکه سطح پوشش خدمات قوه مجریه به نسبت قوای دیگر بسیار بالاست، تأکید کرد: شاید یکی از نقدهای وارد به صدا و سیما این باشد که خدمات قوه مقننه و قضائیه به اندازه قوه مجریه پوشش داده نمیشود، چرا که، صداوسیما در مواجهه با قوای سهگانه به قوه مجریه بیشتر توجه میکند تا ۲ قوه دیگر. نماینده ناظر قوه مقننه در شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما در پایان گفت: اگر برخی دولتیها قبول ندارند که رسانه ملی خدمات آنان را به خوبی پوشش میدهد، بهتر است قضاوت را به مردم بسپاریم.
░▒▓ بیانصاف نباشیم!
■ حجتالاسلام سیدعلی طاهری، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم در اینباره گفت: با توجه به حجم اقدامات و فعالیتهایی که در دولت انجام میشود، تاکنون، عملکرد رسانه ملی در پوشش رسانهای و خبری این اقدامات در سطح قابل قبولی بوده است. وی با بیان اینکه سهم دولت در بین سایر قوا در تولید برنامههای رسانه ملی سهم بیشتری است، افزود: بنده معتقدم بیانصافی است اگر گفته شود، رسانه ملی نسبت به اقدامات و فعالیتهای دولت که اغلب در راستای پیشرفت و توسعه کشور نیز بوده، بیتفاوت عمل میکند یا اصلاًتوجهی ندارد. سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با تأکید بر اینکه رسانه ملی در همه دولتها حمایتهای لازم را براساس قانون اساسی از آنها داشته است، گفت: اگر نگاهی گذرا به سطح تولید محتوای برنامههای صداوسیما بیندازیم، به راحتی میتوان دریافت که دولت جایگاه ویژهای در شبکههای مختلف رادیو و تلویزیون دارد و اقدامات بدنه دولت در سطح رئیسجمهور و وزرا برای مردم تشریح و تبیین میشود. حجتالاسلام طاهری در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر به طور متناوب و گاها برنامهریزی شده، وزرای دولت به تفکیک موضوع یا در مناسبتهای مختلف در برنامههای زنده رادیو و تلویزیون حضور یافته و اقداماتشان را تشریح میکنند که این هم به رشد و توسعه کشور کمک کرده، و هم به شناخت بهتر نقایص منجر میشود، از طرفی مردم نیز میتوانند با این اقدامات و فعالیتها آشنا شده و در صورت وجود کاستیها، آن را نقد کنند که این مطلوب است. پس از انتقادات تند روحانی به رسانه ملی، در برخی شبکههای اجتماعی نیز انتقاداتی نسبت به عملکرد رسانه ملی مطرح شد. در این شبکهها با اشاره به خدمات گسترده رسانه ملی به دولتیها و سانسور برخی اشتباهات مهلک دولت در رسانه ملی، رفتار دولت را ناشی از خدمات صدا و سیما دانستهاند. در یکی از این شبکهها، کاربری در انتقاد از عملکرد رسانه ملی، به نحوه پوشش معنادار جمعیت استقبالکننده از رئیسجمهور در سفرهای استانی توسط رسانه ملی اشاره کرده و از صدا و سیما خواست به جای نمایش نماهای بسته از جمعیت، واقعیت را به مردم نشان دهند.
░▒▓ ▀▄█▌ بیش از ۴٬۰۰۰ ساعت در قرق مدیران دولت
تیم سیاسی
■ براساس هر معادلهای هم باشد، حضور دولتیها در رسانه ملی بسیار چشمگیر و فراتر از نُرمهای معمول شده است. براساس تازهترین آماری که «وطن امروز» از میزان حضور مسؤولان دولتی
■ در صدا و سیما به دست آورده، دولتیها از مدیران استانی گرفته تا معاون اول رئیسجمهور در کمتر از ۱۰ ماه، حجم وسیعی از زمان برنامههای صدا وسیما را به خود اختصاص دادهاند.
■ به گزارش «وطنامروز»، این آمار خیرهکننده که در ۲ بازه زمانی اول مرداد ۱۳۹۲ تا اول خرداد ۱۳۹۳ برای مراکز استانی و اول مرداد ۱۳۹۲ تا آخر فروردین ۱۳۹۳ برای شبکههای سراسری بررسی شده، تنها بخشهایی از اختصاص برنامههای صدا و سیما به مسؤولان دولتی را مورد محاسبه قرار داده است. در این گزارش، حضور مسؤولان قوه مجریه در برنامههای صدا و سیمای مراکز، گزارش عملکرد گفتوگوی ویژه خبری شبکه ۲ با موضوع حضور مسؤولان قوه مجریه، گزارش عملکرد تولید و پخش برنامههای شبکه یک با موضوع حضور مسؤولان قوه مجریه، حضور مسؤولان قوه مجریه در برنامهها و بخشهای خبری شبکه خبر، حضور مسؤولان قوه مجریه در برنامههای شناسنامه و دیروز، امروز، فردا و حضور مسؤولان قوه مجریه در شبکهها و حوزههای صدا مورد بررسی قرار گرفته است. چند نکته قابل توجه در این محاسبات که جداول آن نیز مشاهده میشود، وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. نخست آنکه این گزارش و آمار مربوط به همه شبکههای صدا و سیما نیست، به گونهای که در این آمار، مراکز استانی، برنامههای صدا، شبکه یک، دو برنامه از شبکه سوم، شبکه خبر و گفتوگوی ویژه خبری از شبکه دوم مورد بررسی قرار گرفته است. نکته دوم لحاظ نشدن میزان حضور رئیسجمهور و گفتوگوهای زنده و پخش سخنرانیهای مختلف وی در این محاسبات است. به عبارتی در این محاسبات میزان وقتی که به رئیس قوه مجریه اختصاص داده شده است، در نظر گرفته نشده و، حتی، مستندهای سفارشی و نیز برنامه پخش سخنرانیهای وی نیز در آمار نیامده است. نکته دیگر نیز مستثنا شدن میزان انتشار اخبار مربوط به دولت و شخص رئیسجمهور و کابینه در بخشهای پربیننده خبری در سایر شبکههای صدا و سیما است. در کنار این نکات، این را نیز باید در نظر داشت که در این آمار برنامههای تبلیغاتی وسیعی که از رسانه ملی برای پیشبرد اهداف و برنامههای دولت در حوزههای مختلف منتشر میشود، لحاظ نشده است. قطعاً اگر مدت زمان برنامههایی که برای انصراف مردم از یارانه نقدی از رسانه ملی پخش شد، در محاسبات میآمد؛ آمارها بسیار بیشتر از یافتههای فعلی بود. به رغم عدم محاسبه این موارد، اما، این آمار نشان میدهد از اول مرداد ۱۳۹۲ تا اول خرداد ۱۳۹۳ مسؤولان قوه مجریه جمعا ۲۰۰٬۹۸۹ دقیقه در مراکز استانها روی آنتن رسانه ملی رفتهاند. در رادیو نیز ۷٬۵۴۲ دقیقه از مدت زمان برنامهها به مسؤولان دولتی اختصاص یافت. در این مدت ۷۵ برنامه گفتوگومحور در بخش گفتوگوی ویژه خبری شبکه ۲ سیما در اختیار مسؤولان قوه مجریه قرار داده شده است. بررسی آمار محدود جداول زیر نشان از ترافیک ۲۵۰٬۰۰۰ دقیقهای(بیش از ۴٬۰۰۰ ساعت) دولتیها روی آنتن رسانه ملی دارد به گونهای که گویی یک تکصدایی بیسابقه دولتی در این رسانه دنبال شده است. این حجم وسیع از حضور مقامات دولتی در برنامههای صدا و سیما در شرایطی است که برخی مقامات دولتی و مشاوران رئیسجمهور همواره تلاش کردهاند اینگونه القا کنند که آنتن تلویزیون و رادیو به اندازه کافی در اختیار دولت نیست! این درحالی است که امکانات صدا و سیما به صورت ویژهای دربست در دست دولت قرار گرفته و این موضوع البته، بارها از سوی برخی منتقدان دولت به عنوان یک عملکرد قابل انتقاد از سوی صدا و سیما مطرح شده است. به عنوان نمونه، منتقدان مفاد توافق ژنو بارها از رئیس صدا و سیما خواستهاند زمانی را در اختیار آنان قرار دهد تا از طریق این تریبون ملی درباره آسیبها و خطرات این توافقنامه روشنگری کنند با این حال، هر بار به در بسته خوردهاند. حتی، نامه ۱۱۰ نماینده مجلس به رئیس صدا و سیما برای نقد توافق ژنو در رسانه ملی نیز تاکنون، به تحقق این خواسته آنها منجر نشده است. در مجموع، صدا و سیما در شرایط فعلی نهتنها به نوعی تریبون یکطرفهای برای دولت شده، بلکه با سانسور منتقدان دولت هم به نوعی به پاستورنشینان کمک میکند. از سوی دیگر، بررسی عملکرد دولت نیز نشان میدهد یک نوع منش و مشی در میان برخی دولتیها نسبت به منتقدان وجود دارد که جریان تکصدایی را قوت میبخشد. به عنوان نمونه، اقدامات دفتر رئیسجمهور در نحوه تنظیم برنامههای گفتوگوی زنده آقای روحانی با مردم به گونهای بود که به اعتراض اهالی رسانه منجر شد و در نهایت پای هیأت نظارت بر صدا و سیما را به میان آورد. موضوع عدم تعامل با رسانههای منتقد نیز وجه دیگری از این مشی است.
■ طی ماههای اخیر اخباری مبنی بر راه ندادن خبرنگاران برخی رسانههای منتقد دولت به نهاد ریاستجمهوری و جلسات هیأت دولت منتشر شد. این اقدامات البته، شامل «وطنامروز» نیز شده و به رغم درخواستهای مکرر، اما، تاکنون، مسؤولان مربوط مانع حضور خبرنگار «وطنامروز» در نشستهای خبری رئیسجمهور شدهاند.
مأخذ:وطنامروز
هو العلیم