برداشت
از دنیای اقتصاد؛ برای تأمل بیشتر
░▒▓ گفتار اول: سهم ۲۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دلاری ورزش در اقتصاد انگلستان
■ طی چند دهه اخیر ورزش در کشورهای مختلف به ویژه کشورهایی که به شیوه‌ای علمی و هدفمند با این حوزه برخورد کرده‌اند به عاملی برای بهبود شرایط اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی و ارتقای سلامت جامعه تبدیل شده است. در حقیقت، امروزه، در این کشورها، ورزش بخش مهمی از اقتصاد ملی است و از لحاظ هزینه، تأثیر در فعالیت‌های اقتصادی (بر مبنای ارزش افزوده ناخالص) و اشتغال، مهم و اثرگذار بوده است. آن دسته از افراد که شخصاً به ورزش اشتغال دارند سودمندی این فعالیت‌ها را در سلامت و اقتصاد خانواده کاملاً مشاهده کرده‌اند. بازی‌های المپیک و پارالمپیک سال ۲۰۱۲ تأثیرات بزرگ و مثبت این رویداد ورزشی را در بسیاری از زمینه‌های ملی نشان داده است.
■ با این حال، در گذشته تحقیقات زیادی در خصوص ارزیابی منافع اقتصادی ورزش صورت نگرفته است. در مطلب حاضر نخستین ارزیابی فراگیر تأثیرات اقتصادی (به لحاظ دنیای واقعی اقتصاد) و ارزش اقتصادی (به لحاظ رفاه) ورزش در انگلستان صورت گرفته است. این ارزیابی نشان می‌دهد که ورزش منافع بسیار بزرگی در حوزه‌های مختلف بردارد.
░▒▓ یافته‌های اصلی
■ ورزش سهمی بزرگ در زندگی افراد، اقتصاد کشور و جامعه دارد. موسسه اسپورت انگلند تحقیقی درباره ارزش اقتصادی ورزش در انگلستان انجام داده و به واقعیت‌های زیر دست یافته است. در ادامه به نتایج این تحقیق اشاره می‌کنیم.
• در سال ۲۰۱۰ ورزش و فعالیت‌های مرتبط با آن ارزش افزوده ناخالصی معادل ۲۰.۳ میلیارد پوند به وجود آورده که ۱.۹ درصد رقم کلی این شاخص در انگلستان است. این نقش سبب شده ورزش جزو پانزده صنعت برتر انگلستان قرار گیرد و سهمی بالاتر از بیمه، خدمات مخابراتی، فروش و تعمیر وسایل نقلیه موتوری، خدمات حقوقی و حسابداری داشته باشد.
• ورزش و فعالیت‌های مرتبط با آن معادل ۴۴۰ هزار فرصت شغلی تمام‌وقت در انگلستان به وجود آورده است. این رقم معادل ۲.۳ درصد کل فرصت‌های شغلی در این کشور است. پس از رکود اقتصادی و بحران مالی در غرب طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹، استفاده از هر حوزه اشتغال‌زا برای افزایش فرصت‌های شغلی ضروری است.
■ ورزش غیر از موارد بالا فواید گسترده دیگری هم برای فرد، و هم جامعه در بردارد:
• فواید ورزش کردن شامل احساس شادمانی برای فرد ورزش‌کننده، بهبود شرایط سلامت، کاهش میزان جرائم جوانان و کمک به حفظ محیط زیست است. ارزش اقتصادی ورزش از لحاظ سلامت و شرکت در فعالیت‌های داوطلبانه به ترتیب ۲.۷ میلیارد پوند در سال و ۱۱.۲ میلیارد پوند در سال است.
░▒▓ فعالیت‌های ورزشی
■ در سال ۲۰۱۲-۲۰۱۱ حدود ۳۶ درصد بزرگ‌سالان (بالای ۱۶ سال) در انگلستان که جمعیتی حدود ۱۵.۵ میلیون نفر را شامل می‌شود، حداقل یک بار در هفته به مدت حداقل ۳۰ دقیقه با شدت متوسط ورزش کردند. تعداد کسانی که حداقل یک بار در ماه ورزش کردند ۲۱ میلیون نفر بود. در سال ۲۰۱۲ میلادی ۷۵ میلیون حضور در رویدادهای ورزشی در انگلستان صورت گرفت. از این تعداد ۱۱ میلیون نفر در مسابقات ورزشی المپیک و پارالمپیک شرکت کردند. از ۶۴ میلیون حضور باقیمانده، ۴۲ میلیون مورد در رویدادهای ورزشی در مسابقات حرفه‌ای فوتبال بوده است. در سال ۲۰۱۰ هزینه‌های مرتبط با پخش مسابقات ورزشی در انگلستان حدود ۲.۳ میلیارد پوند بوده است. ۳.۹ میلیارد پوند صرف تجهیزات ورزشی و ۳.۸ میلیارد پوند صرف لباس و کفش ورزشی شد که از این میزان ۷۲ درصد صرف خرید لباس و ۲۸ درصد صرف خرید کفش ورزشی شده است.
░▒▓ تأثیرات اقتصادی
■ بر مبنای تعریف حساب‌های ملی از ورزش و با در نظر گرفتن فعالیت‌های فراگیر مرتبط با ورزش نظیر پخش تلویزیونی و ماهواره‌ای، تخمین زده می‌شود که در سال ۲۰۱۲ ورزش در مجموع، ۲۰.۳ میلیارد پوند ارزش افزوده ناخالص داشته که معادل ۱.۹ درصد کل مبلغ مربوط به این شاخص در اقتصاد انگلستان است. به عنوان بخشی از تحلیل، مدل‌سازی اقتصادی دیگری صورت گرفته تا مشخص شود سهم مشارکت در ورزش و سهم مصرف ورزشی در اثرات اقتصادی ورزش به چه میزان بوده است. تخمین زده می‌شود شرکت در فعالیت‌های ورزشی (ورزش کردن و هزینه‌های مرتبط با آن) ۵۸ درصد ارزش افزوده ناخالص مرتبط با ورزش را به خود اختصاص داده است، درحالی‌که سهم فعالیت‌های مصرفی ورزشی؛ یعنی، دیدن بازی‌ها و خرید تجهیزات ورزشی اعم از لباس و کفش ۴۲ درصد بوده است.
■ در حوزه اشتغال تخمین زده می‌شود که ورزش ۴۴۰ هزار فرصت شغلی تمام وقت ایجاد کرده که معادل ۲.۳ درصد کل فرصت‌های شغلی در انگلستان است. شرکت در فعالیت‌های ورزشی ۶۵ درصد و مصرف در حوزه ورزش ۳۵ درصد فرصت‌های شغلی را ایجاد کرده است.
░▒▓ ارزش اقتصادی
■ تأثیر اقتصادی ورزش از لحاظ ارزش افزوده ناخالص و اشتغال بسیار قابل‌ملاحظه است؛ اما، این معیارها تنها بخشی از ارزش اقتصادی ورزش محسوب می‌شوند. برای آن دسته از افراد که در فعالیت‌های ورزشی مشارکت می‌کنند سلامت و شادمانی فایده بزرگی است و برای آن‌هایی که به مشاهده مسابقات ورزشی می‌پردازند فواید روحی و فکری وجود دارد. ورزش برای افراد و کل جامعه فوایدی دارد. هم در حوزه مصرف، و هم شرکت در فعالیت‌های ورزشی، تأثیراتی که از این بخش نصیب افراد و جامعه می‌شود قابل‌ملاحظه است. در ادامه به مهم‌ترین فواید اشاره می‌کنیم. واقعیت این است که فایده ورزش برای افراد به شکل بهتر شدن وضعیت بدنی و ذهنی و در کل جامعه به شکل بهبود سطح سلامت جامعه و کاهش هزینه‌های درمانی، هم برای افراد، و هم برای دولت است. در این زمینه نیز تحقیقاتی صورت گرفته تا میزان صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشتی و درمانی و کل ارزش اقتصادی ورزش (معیاری فراگیرتر برای درک ارزش اقتصادی ورزش بر سلامت) صورت گرفته است. تخمین زده می‌شود که طی سال ۲۰۱۲-۲۰۱۱ ارزش سالانه شرکت در فعالیت‌های ورزشی به شکل صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشتی و درمانی حدود ۱.۷ میلیارد پوند بوده است. کل ارزش اقتصادی شرکت در این فعالیت‌ها ۱۱.۲ میلیارد پوند است. بهبود وضعیت آموزش در کسانی که در این نوع فعالیت‌ها مشارکت دارند نیز قابل‌ملاحظه است. شرکت در فعالیت‌های ورزشی می‌تواند انگیزه، روابط اجتماعی، نظم، مدیریت زمان و احساس خودارزشمندی را در فرد افزایش دهد و همه این موارد در رشد بهره‌وری موثر هستند. نکته دیگر این‌که صنعت ورزش از طریق انجام فعالیت‌های داوطلبانه به سود فرد و جامعه است. در انگلستان فعالیت‌های داوطلبانه سازمان‌های ورزشی با اهداف خیریه ارزش اقتصادی ۲.۷ میلیارد پوندی داشته است.
░▒▓ گفتار دوم: بررسی پنج باشگاه پول‌ساز فوتبال جهان
░▒▓ رئال مادرید
■ حضور باشگاه رئال مادرید در صدر فهرست درآمدی برای نهمین سال پی‌درپی یک رکورد جدید محسوب می‌شود. درآمد این باشگاه که در سال ۲۰۱۲ حدود ۵۱۲ میلیون یورو بود، در سال گذشته میلادی به ۵۱۹ میلیون یورو افزایش یافته است. اگر چه نرخ رشد درآمد نسبت به پنج سال اخیر کندتر شده است (اندکی بیش از یک درصد)؛ اما، درآمد این باشگاه با باشگاه بعدی در فهرست، ۳۶ میلیون یورو فاصله دارد که فاصله‌ای بزرگ و اطمینان بخش است.
■ رئال مادرید فصل گذشته نخستین باشگاهی بود که از مرز درآمدی ۵۰۰ میلیون یورو عبور کرد و رشد نسبی درآمد آن در این فصل حاصل رشد چهار درصدی (معادل ۷.۸ میلیون یورویی) درآمد تجاری آن است. در این حوزه رئال مادرید ۱۱.۶ میلیون یورو درآمد کسب کرده است. شهرت جهانی و ظرفیت رئال مادرید در کسب میزان بالای درآمد تجاری از خارج بازار اسپانیا کلید موفقیت این باشگاه است. درآمد رئال مادرید از محل اعطای حق پخش مسابقات با ۵.۷ میلیون یورو افزایش به ۱۸۸.۳ میلیون یورو رسیده که بالاترین میزان در فهرست و اندکی بالاتر از درآمد بارسلونا از این حوزه است.
■ با توجه به بدتر شدن وضعیت اقتصادی اسپانیا نسبت به دیگر کشورهای اروپایی، درآمد روز مسابقه رئال مادرید با ۶ درصد کاهش به ۱۱۹ میلیون یورو رسیده است. کاهش مداوم قدرت خرید مصرف‌کنندگان سبب کاهش هشت درصدی حضور آن‌ها در استادیوم‌ها نسبت به سال قبل شده است.
░▒▓ بارسلونا
■ باشگاه بارسلونا برای پنجمین سال پی‌درپی در جایگاه دوم فهرست درآمدی قرار گرفته است و درآمد کلی آن در سال گذشته مانند سال ۲۰۱۱-۲۰۱۲، ۴۸۲ میلیون یورو بود. درآمد تجاری بارسلونا نسبت به دو فصل گذشته بیش از ۶۰ میلیون یورو افزایش یافته است. در فصل حاضر شرکت هواپیمایی قطر ایرویز روی پیراهن بازیکنان تبلیغ کرده و این نخستین بار است که نام یک شرکت تجاری روی پیراهن این تیم قرار می‌گیرد. طبق قرارداد این باشگاه ۳۰.۵ میلیون یورو به عنوان پرداخت پایه دریافت خواهد کرد. اگر در لیگ قهرمانان پیروزی نصیب این باشگاه شود؛ پنج میلیون یوروی دیگر به مبلغ قرارداد اضافه خواهد شد.
■ باشگاه بارسلونا اخیراً یک قرارداد دیگر حمایت مالی با شرکت کامپیوتری اینتل منعقد کرده که طبق آن این شرکت تا ژوئن سال ۲۰۱۸ شریک رسمی فناوری باشگاه می‌شود و گفته شده رقم قرارداد ۱۹.۲ میلیون یورو است. این قرارداد درآمد تجاری بارسلونا را افزایش داده است. اگر چه امسال بارسلونا در جایگاه دوم فهرست درآمدی قرار گرفته است؛ اما، باشگاه منچستر یونایتد که در جایگاه چهارم قرار دارد ممکن است سال آینده یک تهدید جدی برای بارسلونا باشد، زیرا، درآمد تجاری و پخش مسابقات آن نیز در حال افزایش است.
░▒▓ بایرن‌مونیخ
■ باشگاه بایرن‌مونیخ در سال ۲۰۱۲ درآمدی معادل ۳۶۸.۴ میلیون یورو کسب کرد و در جایگاه چهارم فهرست درآمدی قرار داشت؛ اما، امسال این درآمد به ۴۳۱.۲ میلیون یورو افزایش یافته و جایگاه آن در فهرست یک پله بالا رفته است. این بالاترین جایگاه طی یازده سال گذشته محسوب می‌شود. پیروزی بایرن‌مونیخ بر رقیب آلمانی خود؛ یعنی، بروسیا دورتموند سبب افزایش ۳۱ درصدی درآمد پخش مسابقات این باشگاه شده است. از سوی دیگر، تعداد تماشاگران نیز افزایش یافته و به رشد درآمدها کمک کرده است. بار دیگر، نام تجاری قدرتمند این باشگاه سبب شد درآمد تجاری آن با ۱۸ درصد رشد، به بیش از ۲۰۰ میلیون یورو برسد. از سوی دیگر، قرارداد این باشگاه با ۲ شرکت کوکاکولا و لوفت هانزا تمدید شده و از سال جاری آرم شرکت دویچه تله‌کام روی پیراهن تیم نقش خواهد بست. مدت قرارداد چهار سال و رقم آن ۳۰ میلیون یورو در هر فصل است. البته، حق پخش مسابقات بین‌المللی بایرن‌مونیخ اکنون، برای هر فصل ۷۰ میلیون یورو است.
░▒▓ منچستر یونایتد
■ درآمد سال ۲۰۱۲ باشگاه منچستر یونایتد ۳۹۵.۹ میلیون یورو بود که در سال ۲۰۱۳ به ۴۲۴ میلیون یورو افزایش یافته است. پیروزی این باشگاه در چند مسابقه مهم و قهرمان شدن آن در انگلستان برای بیستمین بار که رکوردی جدید بود به این باشگاه کمک کرد تا درآمدهای باشگاه با ۱۳ درصد افزایش به ۴۲۳.۸ میلیون یورو برسد. به رغم این رشد، نوسانات نامطلوب در ارزش برابری استرلینگ و موفقیت بی‌سابقه بایرن سبب شد منچستر یونایتد این بار جزو سه باشگاه اول از لحاظ درآمد قرار نگیرد. این نخستین بار طی ۱۷ سال اخیر است که این باشگاه از جمع سه باشگاه اول خارج می‌شود.
■ درآمد تجاری منچستر یونایتد هر سال افزایش یافته و این امر حاصل شراکت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جدید و تاسیس دفتر فروش جدید در هنگ‌کنگ است. قرارداد حمایت مالی با شرکت جنرال‌موتورز به ارزش ۵۵۹ میلیون دلار طی هفت سال چشمگیرترین قرارداد و یک رکورد جهانی بوده است. نام تجاری جنرال‌موتورز از سال جاری روی پیراهن اعضای تیم قرار می‌گیرد و تاکنون، پیش‌پرداخت‌هایی از سوی جنرال‌موتورز صورت گرفته است. در حقیقت، قدرت نام تجاری منچستر یونایتد توانسته حامیان مالی بزرگی را به این باشگاه جذب کند. از دید کارشناسان، این باشگاه توان آن را دارد که در فصل آینده بار دیگر در جایگاه سوم فهرست درآمدی قرار گیرد و، حتی، ممکن است مدعی جایگاه دوم و اول این فهرست شود.
░▒▓ پاریسن‌ژرمن
■ درآمد باشگاه فرانسوی پاریسن‌ژرمن که در سال ۲۰۱۲ حدود ۲۲۱ میلیون یورو بود در سال گذشته با ۸۱ درصد رشد به ۳۹۹ میلیون یورو رسیده و به همین دلیل این باشگاه توانست در بین پنج جایگاه نخست فهرست درآمدی قرار گیرد. عامل اصلی این رشد قابل‌ملاحظه، افزایش درآمد تجاری باشگاه و رسیدن آن به ۲۵۴.۷ میلیون یورو بود. این رقم بزرگ‌ترین درآمد از یک منبع واحد در تاریخ فهرست درآمدی باشگاه‌ها است.
■ از ژوئن سال ۲۰۱۱ که شرکت سرمایه‌گذاری قطر اسپرتس سهام کنترلی را در این باشگاه در اختیار گرفته درآمدهای پاریسن‌ژرمن تقریباً، چهار برابر شده و از ۹۹.۵ میلیون یورو به ۳۹۸.۸ میلیون یورو افزایش یافته است. تنها در سال گذشته درآمد تجاری این باشگاه ۱۱۴.۸ میلیون یورو افزایش یافت. طی دو فصل اخیر پاریسن‌ژرمن توانسته درآمدهای تجاری خود را به میزانی قابل‌ملاحظه افزایش دهد. یک عامل دیگر رشد درآمدهای تجاری این باشگاه، توافق‌نامه‌های بزرگ و بلندمدت آن با شرکت هواپیمایی امارات و شرکت نایک است. در این حوزه؛ یعنی، رشد درآمدها، شراکت با سارمان گردشگری قطر نیز موثر بوده است. نام‌های تجاری بین‌المللی نظیر پاناسونیک، مایکروسافت و مک دونالد نیز به جمع حامیان مالی این باشگاه پیوسته‌اند.
░▒▓ گفتار سوم: توزیع منابع درآمدی پول‌سازترین باشگاه‌های فوتبال جهان
■ لیگ DFML فهرست جدید خود از ۲۰ باشگاه اول جهان از لحاظ کسب درآمد را منتشر کرده است. خبر جذاب این است که منچستریونایتد برای نخستین بار طی ۱۷ سال انتشار این گزارش، در سه باشگاه نخست قرار ندارد. در این گزارش هم‌چنین، اطلاعاتی درباره سود حاصل از منابع درآمدی مختلف باشگاه‌ها ارائه شده است. در ادامه به سود حاصل از اعطای حق پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی اشاره می‌کنیم.
■ با تمرکز بر درآمدهای حاصل از اعطای حق پخش، باشگاه‌ها طبق کشور، از چپ به راست چیده شده‌اند؛ یعنی، باشگاه‌های ایتالیایی در سمت چپ و پس از آن‌ها باشگاه‌های اسپانیایی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی قرار گرفته‌اند. این ترتیب صرفاً منعکس‌کننده اهمیت نسبی درآمد حق پخش مسابقات برای باشگاه است.
■ ممکن است تعجب‌آور باشد که یک باشگاه ایتالیایی در صدر فهرست قرار گرفته است؛ زیرا، به استثنای باشگاه یوونتوس بقیه در حال نزول در این فهرست هستند.
■ مسلماً اهمیت حق پخش می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت نسبی دیگر جریان‌های درآمدی باشگاه باشد. برای مثال، درآمد اندک روز مسابقه (که احتمالاً، حاصل نوع مالکیت استادیوم است) برای باشگاه‌های ایتالیایی سبب می‌شود درآمد حق پخش مسابقات مهم‌تر جلوه کند. با آن‌که برای باشگاه یوونتوس درآمد حاصل از حق پخش بزرگ‌ترین سهم را در مجموعه درآمدهای این باشگاه‌ها دارد، مقدار درآمد واقعی که کسب می‌کنند (۱۶۶ میلیون یورو) کمتر از درآمد باشگاه رئال مادرید (۱۸۸.۳ میلیون یورو) و باشگاه بارسلونا (۱۸۸.۲ میلیون یورو) است.
■ در گزارش DFML به این نکته اشاره شده است که سال ۲۰۱۳ از لحاظ درآمد حق پخش مسابقات ورزشی سالی خوب برای باشگاه یوونتوس بوده است. با آن‌که این باشگاه صرفاً به مسابقات یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان راه یافت، بالاترین میزان پخش (۶۵.۳ میلیون یورو) را در بین باشگاه‌ها به خود اختصاص داده است. درآمد ۱۶۶ میلیون یورویی یوونتوس از محل اعطای حق پخش در سال ۲۰۱۳ رشدی ۷۷ درصدی را نسبت به رقم مربوطه در سال ۲۰۱۲ نشان می‌دهد.
■ طی فصل‌های اخیر باشگاه‌های ایتالیایی به سمت فروش جمعی حق پخش حرکت کرده‌اند و این برخلاف رأی سال ۱۹۹۹ دادگاه‌های این کشور است. در مورد باشگاه‌های ایتالیایی، موضوع مهم، توزیع حقوق پخش است.
■ اد تامسون در این باره که چگونه باشگاه‌های ایتالیایی درآمدهای حاصله را توزیع می‌کنند توضیح داده است. این سیستم توزیع، سیستمی است که به نفع باشگاه‌های بزرگ است.
■ به‌ویژه باشگاه یوونتوس در این سیستم یک برنده بزرگ است. باشگاه‌های اسپانیایی حق پخش داخلی را هر یک به تنهایی می‌فروشند و این روش سبب شده باشگاه رئال مادرید از محل فروش حق پخش مسابقات ۱۴۰ میلیون یورو درآمد کسب کند؛ درحالی‌که گرانادا تنها ۱۲ میلیون یورو از این منبع درآمد داشته است؛ اگر چه بارسلونا در سال ۲۰۱۲ در همان مرحله از لیگ قهرمانان خارج شد؛ اما، از محل فروش حق پخش درآمد بالاتری کسب کرد.
■ باشگاه‌های آلمانی از یک قرارداد بین‌المللی برای بوندس لیگا سود بردند. اگر چه آن‌ها دور نهایی را از دست دادند، اما، بوروسیا دورتموند بزرگ‌ترین برنده از لحاظ رشد (۴۵ درصد) درآمد حاصل از فروش حق پخش بود. درآمد حاصل از فروش حق پخش
■ پاریسن‌ژرمن به دلیل رسیدن به مسابقات یک چهارم نهایی در لیگ قهرمانان، ۹۳ درصد افزایش یافت، درحالی‌که سال قبل آن از مسابقات حذف شدند.
برداشت آزاد از دنیای اقتصاد
هو العلیم
