برداشت
از گروه اندیشه؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
■ گاهی فراهم ساختن یک پلت‌فرم (زیرساخت) مناسب، تمام کاری است که باید انجام داد. حوزه حمل و نقل شهر نیویورک، به جای طراحی میادین عمومی جدید به واسطه ابزارهای بوروکراتیک معمول، قسمتی از خیابان را با مصالح موقتی مشخص می‌کند و بعد از آن به سازمان‌های محلی، معماران و شهروندان اجازه می‌دهد تا تصمیم بگیرند که با آن نقطه چه بکنند. تاکنون، ۵۹ میدان بر اساس این برنامه ساخته شده است که مثلث پیرل استریت واقع در بروکلین یکی از آن‌ها است؛ نقطه کوچکی از شهر با گیاهان گلدانی بزرگ و میزهای سایبان دار.
■ پلت‌فرم‌ها به سادگی می‌توانند به عنوان بستری برای ساخت و ساز باشند. آن‌ها می‌توانند نقطه آغازی برای بسیاری از فعالیت‌ها و تولیدات تلقی شوند. به عنوان مثال، راه آهن شرایطی را فراهم آورد تا خدماتی مانند سفارش‌های پستی توسعه پیدا کند، شبکه برق، باعث به روی کار آمدن مجموعه‌ای از وسایل الکتریکی خانگی شد و ظروف استاندارد، تجارت جهانی را رونق بخشید. حتی، عروسک‌های باربی را نیز می‌توان به عنوان پلت‌فرمی برای همه افزودنی‌های سودآور در نظر گرفت؛ لوازم جانبی مثل کفش‌ها، کلاه گیس‌ها و کیف‌های دستی.
■ مایکل کازمانو، استاد دانشگاه MIT این گونه شرح می‌دهد که پلت‌فرم‌های فیزیکال، برای مدتی طولانی در دسترس بوده‌اند، اما، توجه چندانی را به خود جلب نکردند، تا این‌که در دهه‌های ۸۰ و ۹۰، صنعت نرم‌افزاری ظهور پیدا کرد. این صنعت به سرعت به دو بخش تقسیم شد: سیستم‌های عامل (پلت‌فرم‌ها) و برنامه‌های کاربردی که روی آن‌ها به اجرا درمی آیند.
■ بیل گیتس، مؤسس شرکت مایکروسافت، زودتر از رقیبانش دریافت که قدرت با آن‌هایی است که بتوانند کنترل سیستم عامل را در دست بگیرند. از طرفی، او به این نتیجه رسید که کلید خلق یک پلت‌فرم موفق، ساختن فضایی پررونق در اطراف آن است تا به این ترتیب، اثرگذاری شبکه مستمر باشد؛ به این صورت که برنامه‌ها بیشتری روی سیستم عامل ویندوز به اجرا درآیند و به دنبال آن کاربران بیشتری طالب این برنامه‌ها شوند که این مسأله برای ارتقا دهندگان سیستم‌ها، بسیار مورد توجه خواهد بود.
░▒▓ فراتر از خطوط ریلی
■ برخی پلت‌فرم‌ها برای مصارف داخلی شرکت‌ها طراحی شده‌اند. در صنعت خودرو، اجزای اصلی خودرو مثل فرمان، سیستم انتقال قدرت و لوازمی از این دست، در مدل‌های متفاوت ارائه می‌شوند؛ اما، پلت‌فرم‌هایی مثل ویندوز به تمامی صنایع خدمات رسانی می‌کنند. در عین حال، برخی از آن‌ها انحصاری هستند، به این معنا که دسترسی به آن‌ها به شدت تحت کنترل است، مثل آی‌فون اپل، اما، برای دسترسی به آن دسته از پلت‌فرم‌هایی که معمولاً، بسیار رایج هستند نیازی به کسب اجازه نیست، مثل سیستم عامل لینوکس.
■ آنابل گاور، استاد امپریال کالج لندن، کند و کاوی عمیق‌تر در رابطه با پلت‌فرم‌ها داشته و دریافته است که پلت‌فرم‌ها نقطه اشتراک همه سیستم‌های پیچیده، چه اقتصادی و چه زیستی می‌باشند؛ اجزای هسته مرکزی ثابت نگه داشته می‌شوند و سایر قسمت‌ها با ترکیب کردن و دوباره‌سازی و اضافه کردن موارد جدید ارائه می‌شوند.
■ شرکت‌های تازه تاسیس، نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی غیر انحصاری را بارها ترکیب می‌کنند تا در نهایت به سرویس جدیدی دست پیدا کنند. در حقیقت، بسیاری از این سرویس‌های جدید، رابط‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزاری (APIs) هستند؛ مینی پلت‌فرم‌هایی که بنیان دیگر تولیدات دیجیتال را شکل می‌دهند و امکان تغییر و تحول‌های بی‌پایان را فراهم می‌سازند.
■ صنعت فناوری اطلاعات، وامدار چنین جریانی است؛ چرا که، بیت‌ها و بایت‌ها می‌توانند تقریباً، بدون هیچ هزینه‌ای به راحتی بازچینش و تکرار شوند. امروزه، حوزه IT شبیه به هرمی معکوس شده است؛ قسمت زیرین، جایی که اقتصاد حکمرانی می‌کند، از تعداد اندکی پلت‌فرم قدرتمند تشکیل یافته است و بالاترین قسمت آن، جایی که خلاقیت و مهارت اهمیت پیدا می‌کند روز به روز بیشتر در حال تجزیه شدن است. در بخش میانی هرم، مورد قابل توجهی نمی‌توان یافت.
■ با کاهش هزینه‌های داد و ستد، IT این فرصت را در اختیار ساختارهای بزرگ اقتصادی قرار می‌دهد تا تغییر شکل داده و به مجموعه‌های پیوسته‌ای تبدیل شوند؛ در یک سر این زنجیره اقتصادی، پلت‌فرم‌های بزرگ و جامع قرار دارند و در سوی دیگر، طیف گسترده‌ای از شیوه‌های تولید.
░▒▓ سازماندهی
■ خارج از صنعت IT، چنین ابزارهایی شروع به شکل‌گیری کرده‌اند. شبکه کارت‌های اعتباری، مدت‌ها است که به عنوان یک پلت‌فرم عمل کرده و به بانک‌ها این فرصت را داده است تا کارت‌های مخصوص به خود را صادر کنند. شرکت یودلی، که به جمع‌آوری اطلاعات مالی برای بیش از ۵۵ میلیون مشتری بانک می‌پردازد، به تازگی به شرکت‌های موجود و هم‌چنین، در حال راه‌اندازی، این اجازه را داده است که ارتباط شبکه‌ای با سیستم‌هایش برقرار کنند. بعضی از بانک‌های کوچک‌تر، از جمله بانک بنکورپ، خود را به عنوان نوعی پلت‌فرم در نظر می‌گیرند و به اموری مثل ثبت معاملات و جزئیات پرونده‌های مالی، برای بانک‌های نوآوری هم‌چون «سیمپل» می‌پردازند. هم‌چنین، پردازنده‌های مالی بزرگی هم‌چون فرست‌دیتا و TSYS، پذیرفته‌اند که شبکه‌های ارتباطی‌شان را باز بگذارند.
■ در امور ارتباطات از راه دور و نیروی برق، تنظیم‌کنندگان با وادار ساختن شرکت‌ها به ارائه خدماتشان به صورت جزء به جزء، آن‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند تا حرکتی موازی با هم داشته باشند. جای تعجب نیست که هوشمندتر شدن سیستم‌ها، ظهور ابزاری به نام هوشمند متر را نیز به دنبال داشته باشد. این سیستم در آمستردام به کار گرفته شده است تا به این ترتیب، مصرف انرژی تحت کنترل درآید و صرفه‌جویی‌های لازم صورت گیرد. پلت‌فرم‌های قدرتمند، در صنایعی هم‌چون بهداشت و درمان که با انبوهی از داده‌ها سرو کار دارند نیز ظهور پیدا خواهند کرد. تأثیرگذاری پلت‌فرم‌ها بر امور تجاری بر همه روشن شده است؛ بنا بر این، شرکت‌های مختلف باید سعی در یکپارچه شدن نمایند، تا در نتیجه، فضایی پویا به وجود آید.
■ گسترش پلت‌فرم‌ها تغییرات بنیادینی را برای صاحبان پیشه و کار موجب خواهد شد. تعداد زیادی از آن‌ها مؤسس شرکت‌های گوناگون می‌شوند یا توسط سایر کمپانی‌ها به کار گرفته خواهند شد. تامس مالون، استاد مدیریت موسسه آموزشی MIT می‌گوید: «آن‌ها کارگرانی در بوستان فناوری خواهند بود؛ جایی که هزاران گل شکوفا می‌شود، اما، تنها تعداد اندکی از آن‌ها به خوبی رشد خواهند کرد و به معنای واقعی کلمه بزرگ خواهند شد». کارشناسان می‌گویند چنین جهش سریعی در امور کسب‌وکار ممکن است برای برخی از مردم پیچیده و دشوار به نظر برسد.
■ دولت‌ها موظفند تا فضای مناسب مورد نیاز را مهیا سازند. به عنوان مثال، نفوذ «آنتی‌تراست» باید هوشیارانه باشد؛ چرا که، گردانندگان پلت‌فرم‌ها، انگیزه‌ای قوی برای حفظ سلطه خود بر بازار دارند. پلت‌فرم‌های قدرتمندی از جمله آمازون، فیس‌بوک یا گوگل، حجم بالایی از اطلاعات را گردآوری خواهند کرد و آن‌ها را در قالب یک بانک داده مرکزی ارائه خواهند داد.
■ دولت باید نفوذ خود را محدود کند، اما، کارآیی‌اش را بالا ببرد. پائول رومر، استاد دانشگاه نیویورک می‌گوید: «(دولت) هم باید محدودتر شود، و هم قوی‌تر». دولت‌ها باید از نقشی که در این دنیای جدید بر عهده دارند، آگاه باشند. شهرها و، حتی، خود دولت نیز ممکن است که نیاز به ارائه خدماتی مانند ارائه مشخصات فردی و نظارت آنلاین به شهرها و کشورهای دیگر داشته باشد. تیم اریلی، کارشناس اینترنت می‌گوید: «در حال حاضر، آن‌ها بیشتر شبیه به ماشین فروش اتوماتیکی هستند که فقط گزینه‌های محدودی برای ارائه دارد». دولت‌ها و مشاغل بزرگ، ممکن است نقشی یکسان در آینده جهان دیجیتال داشته باشند؛ آن‌ها مدیرانی برای پلت‌فرم‌ها و نگهبانانی برای فضای به وجود آمده، خواهند بود.
برداشت از دنیای اقتصاد
هو العلیم
