برداشت
از وب‌گاه «ایران هسته‌ای»؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ عالی‌مقام، دکتر حسن روحانی، در جریان گزارش صد روزه از وجود یک «ضمیمه اجرایی» برای قرارداد ژنو پرده برداشت که توسط وزارت امور خارجه ایران منتشر نگردیده، همان طور که پی‌نوشت‌های مهم آن قرارداد هم در ترجمه رسمی وزارت امور خارجه مفقود شد.
▬ البته پیش از این، سخنگوی وزارت امور خارجه این «ضمیمه اجرایی» را تفسیر امریکایی‌ها از قرارداد دانسته بود، اما دکتر حسن روحانی با پذیرش اینکه موضوع ۴۰۰ میلیون دلار پرداخت مستقیم هزینه تحصیل دانشجویان ایرانی، در یک «ضمیمه اجرایی» آمده است، صحت وجود چنین «ضمیمه اجرایی» را به رسمیت شناخت.
▬ در حالی که دسترسی به متن اصلی «ضمیمه اجرایی» فیلتر شده است، ترجمه فارسی کامل آن در وب‌گاه «ایران هسته‌ای» منتشر گردیده است، بدین شرح:
░▒▓
▬ گروه ۱+۵ (ایالات متحده، انگلیس، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و با همیاری اتحادیه اروپا) با هدف رسیدن به یک راه حل قابل قبول دیپلماتیک برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای وارد مذاکره جدی و فشرده با این کشور شد.
▬ پرزیدنت اوباما به صراحت گفته است که رسیدن به یک راه حل که مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای می‌شود، در جهت منافع ملی امریکاست.
▬ امروز گروه ۱+۵ و ایران به مجموعه‌ای از تفاهمات اولیه دست یافتند که مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای می‌شود و ابعاد کلیدی آن را به عقب می‌راند. این تفاهم، اولین محدویت‌های معناداری است که ایران طی یک دهه گذشته در برنامه خود پذیرفته است.
▬ ۶ ماه آغازین، شامل اعمال محدودیت‌های مهم در برنامه هسته‌ای ایران است که باید به تدریج فوری‌ترین نگرانی‌های ما را از جمله توانمندی غنی‌سازی ایران، ذخایر کنونی اورانیوم غنی شده‌اش، تعداد و توانمندی‌هایش در زمینه سانتریفیوژها و توانایی‌اش در تولید پلوتونیوم در رآکتور اراک برطرف سازد.
▬ امتیازاتی که ایران به عنوان بخشی از این قدم اولیه تعهد کرده است، شفافیت بیشتری فراهم می‌کند و امکان بازرسی‌های سرزده از برنامه هسته‌ایاش را ایجاد می‌نماید. در گذشته، نگرانی این بود که ایران از مذاکرات برای وقت کشی و پیشبرد برنامه‌اش استفاده می‌کند، اما، این اقدامات کمک خواهد کرد وقتی برای رسیدن به یک توافق جامع بلند مدت مذاکره می‌کنیم، ایران نتواند از سپر مذاکرات برای پیشبرد برنامه هسته‌ایاش استفاده کند.
▬ در عوض، به عنوان بخشی از اقدامات اولیه، گروه ۱+۵ تحریم‌های ایران را به صورت محدود، موقت، هدفمند و قابل برگشت لغو خواهد کرد. این کاهش تحریم به گونه‌ای سازماندهی می‌شود که بخش عمده شبکه تحریم از جمله تحریم‌های کلیدی در بخش نفت، بانکی و مالی پابرجا بماند.
▬ گروه ۱+۵ با قاطعیت به اجرای این تحریم‌ها ادامه می‌دهد. اگر ایران نتواند به تعهدات خود عمل کند، ما لغو محدود را متوقف می‌کنیم و تحریم‌های جدید وضع خواهیم کرد.
▬ گروه ۱+۵ و ایران هم‌چنین، پارامترهای کلی یک توافقنامه جامع را نیز که برنامه هسته‌ای ایران را در بلند مدت محدود می‌سازد، در خصوص صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به جامعه جهانی اطمینان می‌دهد و ما را مطمئن می‌سازد که هر گونه تلاش ایران برای رسیدن به سلاح هسته‌ای فوراً شناسایی می‌شود، بحث و تبادل نظر کرده‌اند.
▬ مجموعه تفاهمات حاصل شده هم‌چنین، شامل اذعان ایران به پیروی از همه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل (که ایران همیشه ادعا کرده است غیرقانونی‌اند) و برطرف کردن مسائل گذشته و حال هسته‌ایاش است که آژانس بین المللی انرژی اتمی آن‌ها را شناسایی کرده است.
▬ این شامل حل و فصل مسائل مربوط به ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران از جمله فعالیت‌ها در مرکز پارچین است.
▬ به عنوان بخشی از یک راه حل جامع، ایران هم‌چنین، باید به همه تعهدات خود در معاهده ان پیتی و آژانس بین المللی انرژی اتمی عمل کند. در خصوص یک راه حل جامع، تا زمانی که درباره همه مسائل توافق نشود، توافق صورت نمی‌گیرد.
▬ به عبارت ساده‌تر، این قدم اول بعد از ۶ ماه متوقف می‌شود و به مثابه یک راه حل قابل قبول نهایی برای امریکا و دیگر شرکایش در گروه ۱+۵ نخواهد بود.
░▒▓ توقف پیشروی برنامه ایران و عقب نشینی بخش‌های کلیدی
░▒▓ ایران متعهد شده است غنی‌سازی بیش از پنج درصد را متوقف کند:
▬ کلیه فعالیت‌های غنی‌سازی بالاتر از پنج درصد را متوقف کند و تجهیزات فنی لازم برای غنی‌سازی بالاتر از پنج درصد را برچیند.
░▒▓ ایران تعهد کرده است ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی خود را خنثی‌سازی کند:
▬ سطح ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی خود را به زیر پنج درصد برساند یا آن را قبل از پایان مرحله اول، به شکلی تبدیل کند که مناسب غنی‌سازی بیشتر نباشد.
░▒▓ ایران تعهد کرده است که پیشروی در فعالیت‌های غنی‌سازی خود را متوقف کند:
▬ سانتریفوژهای جدید از هیچ مدلی نصب نکند
▬ از سانتریفوژهای نسل جدید برای غنی‌سازی استفاده نکند
▬ نیمی از سانتریفوژهای نصب شده در نطنز و سه چهارم دستگاه‌های نصب شده در فوردو را غیرفعال نگه دارد به طوری که امکان استفاده از آن‌ها برای غنی‌سازی وجود نداشته باشد
▬ ساخت سانتریفوژ را فقط برای جایگزین کردن دستگاه‌های آسیب دیده ادامه دهد
▬ از این رو، ایران طی شش ماه آینده قادر نخواهد بود به ذخایر اورانیوم غنی شده خود بیفزاید.
▬ تاسیسات غنی‌سازی جدید نسازد.
░▒▓ ایران تعهد کرده است پیشروی در زمینه تولید ذخایر اورانیوم ۳/۵ درصدی را متوقف کند:
▬ ذخایر اورانیوم ۳/۵ درصدی خود را افزایش ندهد، به این ترتیب، به مقدار ذخایر در پایان ۶ ماه افزوده نمی‌شود و تولیدات جدید نیز به شکل اکسید در می‌آید.
░▒▓ ایران تعهد کرده است که به پیشروی در فعالیت‌های رآکتور اراک ادامه ندهد و مسیر تولید پلوتونیوم را متوقف کند. ایران متعهد شد که:
▬ رآکتور اراک را راه اندازی نکند
▬ سوخت وارد رآکتور اراک نکند
▬ تولید سوخت برای رآکتور اراک را متوقف کند
▬ دیگر آزمایش‌های سوخت برای این رآکتور انجام ندهد
▬ قطعات دیگر در رآکتور اراک نصب نکند
▬ سوخت و آب سنگین به محل این رآکتور منتقل نکند
▬ مرکز ویژه بازفرآوری نسازد. ایران بدون بازفرآوری نمی‌تواند پلوتونیوم را از سوخت مصرف شده جدا کند.
░▒▓ شفافیت بی‌سابقه و بازرسی‌های سرزده از برنامه هسته‌ای ایران
▬ ایران متعهد شد که:
• دسترسی روزانه بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را به نطنز و فردو فراهم کند. این دسترسی روزانه به بازرسان امکان می‌دهد دوربین‌های نظارتی را بازبینی کنند و از نظارت جامع و گسترده اطمینان حاصل کنند. این نوع دسترسی، حتی، باعث می‌شود فعالیت‌های غنی‌سازی در این سایت‌ها شفاف‌تر شود و زمان شناسایی هر گونه تخلف و عدم همکاری کوتاه‌تر شود.
• دسترسی آژانس به تاسیسات مونتاژ سانتریفیوژ را فراهم کند.
• دسترسی آژانس را به تولید قطعات چرخان سانتریفوژ و تاسیسات انبار فراهم کند.
• دسترسی آژانس را به معادن و آسیاب‌های اورانیوم فراهم کند.
• نقشه اطلاعات رآکتور اراک را که آژانس از مدت‌ها قبل به دنبال آن است، فراهم کند. این نقشه اطلاعات حساسی درباره ساختار رآکتور فراهم می‌کند.
• دسترسی مکرر بازرسان به رآکتور اراک را فراهم کند.
• اطلاعات خاص و حساس از توافق پادمان‌های آژانس و کد اصلاح شده ۳. ۱ را که پروتکل الحاقی خواستار آن است، ارائه کند.
░▒▓ ساز و کار راستی آزمایی
▬ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت انجام بسیاری از موارد ساز و کار سنجش صحت امر به کار گرفته خواهد شد و این وظیفه را به طور موازی با نقش بازرسی در ایران انجام خواهد داد. به علاوه، کشورهای ۱+۵ و ایران متعهد شده‌اند کمیسیونی مشترک برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت نظارت بر فرآیند اجرایی و رسیدگی به مسایلی که ممکن است به وجود آید تشکیل دهند. کمیسیون مشترک هم‌چنین، با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تلاش خواهد کرد روند حل و فصل نگرانی‌های گذشته و کنونی مرتبط با برنامه اتمی ایران، از جمله وجوه نظامی احتمالی این برنامه و فعالیت‌های تأسیسات پارچین، را تسهیل نماید.
░▒▓ کاهش تحریم‌ها به شکل محدود، موقت و قابل بازگشت
▬ در ازای این گام‌ها از سوی ایران کشورهای ۱+۵ امتیازهایی محدود، موقت، هدفمند و قابل بازگشت به ایران ارائه خواهند داد و در عین حال، بخش اعظم تحریم‌های ما، از جمله تحریم نفت، نظام مالی و بانکی در جای خود باقی خواهند ماند. اگر ایران نتواند به تعهدات خود عمل کند ما کاهش تحریم‌ها را ملغی اعلام خواهیم کرد. کشورهای ۱+۵ به طور اخص متعهد شده:
• در صورتی که ایران به تعهدات خود در این توافق عمل کند تا مقدار ممکن در نظام سیاسی کشورشان به مدت ۶ ماه تحریم جدیدی علیه ایران تصویب نکند.
• موارد خاص تحریم بر طلا و فلزات گرانبها، بخش خودروسازی ایران، و صادرات محصولات پتروشیمی را به حالت تعلیق در آورد، که این امر به طور بالقوه نزدیک به ۱/۵ میلیارد دلار برای ایران عایدات دارد.
• مجوز بازرسی‌ها و تعمیرات مرتبط با ایمنی در داخل ایران را برای خطوط هوایی خاص ایرانی داخل کشور صادر کند.
• خرید نفت ایران را در حد فعلی نگاه دارد که در واقع، ۶۰ درصد کمتر از دو سال پیش است. به شرطی که ایران به تعهداتش عمل کند ۴/۲ میلیارد دلار حاصل از این فروش به شکل اقساط به ایران منتقل می‌شود.
• ۴۰۰ میلیون دلار از سرمایه‌های دولتی ایران را مستقیماً به مؤسسات آموزشی شناخته‌شده در کشورهای ثالث منتقل کند تا هزینه تحصیل دانشجویان ایرانی پرداخت شود.
░▒▓ مبادلات بشردوستانه
▬ کشورهای ۱+۵ متعهد شده‌اند مبادلات بشردوستانه که در قانون امریکا مجاز محسوب می‌شوند را تسهیل کنند. کنگره به طور اخص مبادلات بشردوستانه را از فهرست تحریم‌ها حذف کرده است در نتیجه، ایران نمی‌تواند از طریق این مسیر به منبع مالی جدیدی دسترسی پیدا کند. تعاملات بشر دوستانه خرید مواد خوراکی، کشاورزی، و دارویی و پزشکی را شامل می‌شود. ما هم‌چنین، نقل و انتقالات مالی مرتبط با امور پزشکی با خارج از ایران را تسهیل می‌نماییم. ما این مسیر را برای منافع مردم ایران در نظر گرفته‌ایم.
░▒▓ لغو محدود و موقت تحریم ها
▬ در کل، حدود ۷ میلیارد دلار از تحریم‌ها برداشته می‌شود و این بخشی از هزینه‌هایی است که ایران در طول این ۶ ماه نیز متحمل می‌شود. بخش اصلی ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی‌های خارجی ایران به علت تحریم غیرقابل دسترس است. در ۶ ماه آینده، فروش نفت خام ایران افزایش نمی‌یابد.
▬ در مقایسه با در آمده‌ای ایران دریک دوره شش ماهه در سال ۲۰۱۱، تحریم‌های نفتی به تنهایی موجب از دست رفتن ۳۰ میلیارد دلار از درآمدهای ایران (ماهانه ۵ میلیارد دلار) شده است. در حالی که ایران اجازه می‌یابد به ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار از درآمد نفت خود دسترسی پیدا کند، تقریباً، ۱۵ میلیارد دلار از درآمدهایش در این دوره به حساب‌های مسدود شده خارجی منتقل می‌شود.
▬ خلاصه آن‌که ما انتظار داریم با اجرای این توافق، توازن دارایی‌های ایران در حساب‌های مسدود شده خارجی افزایش یابد نه این که کاهش یابد.
░▒▓ تداوم فشارهای اقتصادی بر ایران و حفظ ساختار تحریم ها
▬ در مرحله اول، ما به اجرای تحریم علیه ایران ادامه می‌دهیم و علیه کسانی که سعی می‌کنند تحریم‌ها را دور بزنند، اقدام خواهیم کرد.
▬ تحریم‌های مرتبط با فروش نفت خام ادامه می‌یابد. ما با همکاری متحدان بین المللی خود فروش نفت ایران را از دو و نیم میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲ به یک میلیون بشکه در روز رسانده‌ایم و ایران دیگر قادر نیست یک و نیم میلیون بشکه نفت خود را به فروش برساند. این موجب از دست رفتن بیش از ۸۰ میلیارد دلار از در آمده‌ای ایران از آغاز سال ۲۰۱۲ شده است. در این قدم اول، تحریم نفتی اتحادیه اروپا پابرجا باقی می‌ماند و ایران همان ظرفیت فروش یک میلیون بشکه را حفظ خواهد کرد و به این ترتیب، هر ماه ۴ میلیارد دلار از دست می‌دهد.
▬ تحریم‌های مرتبط با صادرات محصولات پتروشیمی به ایران که موجب از دست رفتن میلیاردها دلار از درآمدهای ایران شده است، به قوت خود باقی می‌ماند.
▬ بخش عمده دارایی‌های ۱۰۰ میلیارد دلاری خارجی ایران غیرقابل دسترس باقی می‌ماند.
- دیگر بخش‌های مهم تحریم‌ها دست نخورده باقی می‌ماند. از جمله:
▬ ۱. تحریم علیه بانک مرکزی ایران و ده‌ها بانک بزرگ و نهاد مالی دیگر.
▬ ۲. تحریم‌های ثانویه که بر اساس لایحه جامع تحریم‌های ایران (سیسادا) علیه بانک‌هایی وضع شده است که با شرکت‌ها و اشخاص تحریم شده همکاری می‌کنند.
▬ ۳. تحریم کسانی که خدمات دیگر مالی هم‌چون خدمات بیمه به ایران می‌دهند.
▬ ۴. دسترسی محدود به نظام مالی امریکا
- همه تحریم‌ها علیه ۶۰۰ فرد و نهاد که با برنامه موشکی و هسته‌ای ایران همکاری می‌کنند، به قوت خود باقی می‌ماند.
- تحریم بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از جمله کشتی رانی و کشتی‌سازی به قوت خود باقی می‌ماند.
- تحریم سرمایه گذاری‌های بلند مدت و منع ارائه خدمات فنی به بخش انرژی ایران به قوت خود باقی می‌ماند.
- تحریم علیه برنامه نظامی ایران به قوت خود باقی می‌ماند.
- محدودیت‌های گسترده امریکا برای تجارت با ایران به قوت خود باقی می‌ماند و ایران کماکان از داد و ستد با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان محروم می‌ماند.
-کلیه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل پابرجا می‌ماند.
- همه تحریم‌های مرتبط با حمایت ایران از تروریسم، نقش بی‌ثبات کننده‌اش در بحران سوریه و سوابق بد حقوق بشری‌اش به قوت خود باقی می‌ماند.
░▒▓ یک راه حل جامع
▬ در این دوره شش ماهه، گروه ۱+۵ برای رسیدن به یک راه حل جامع مذاکره خواهد کرد. در پارامترهای کلی چنین توافقنامه‌ای اقداماتی پیش بینی شده است که به جامعه جهانی در خصوص صلح آمیز بودن ماهیت برنامه هسته‌ای ایران اطمینان می‌دهد. در خصوص این توافق باید بگوییم تا زمانی که کلیه مسائل برطرف نشود، توافقی حاصل نخواهد شد. در ۶ ماه آینده، ما مشخص خواهیم کرد که آیا راه حلی وجود دارد که به ما درباره صلح آمیز بودن برنامه ایران اطمینان دهد. اگر ایران نگرانی‌های ما را برطرف نکند، ما آماده می‌شویم تحریم و فشار را افزایش دهیم.
░▒▓ نتیجه گیری
▬ این قدم اول به خودی خود یک معامله بزرگ محسوب می‌شود. بدون این توافق مرحله‌ای، ایران هزاران سانتریفوژ دیگر را به چرخش در می‌آورد و سانتریفوژهای نسل جدید که زمان رسیدن به مرحله آستانه هسته‌ای را کوتاه‌تر می‌کنند، نصب می‌کرد. هم‌چنین، می‌توانست رآکتورآب سنگین اراک را راه اندازی کند و ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی خود را افزایش دهد، اما، در شرایطی که این توافق ایجاد کرده است، ایران نمی‌تواند هیچکدام از کارها را انجام دهد.
▬ افزون بر این، اگر توافق مرحله‌ای حاصل نمی‌شد، تحریم‌های بین المللی با خطر فروپاشی روبرو می‌شد، زیرا، ایران می‌توانست ادعا کند که در مذاکره جدی بوده، اما، غرب جدی نبوده است. در این صورت، ما نمی‌توانستیم شرکای خود را به ادامه کار و اجرای تحریم متقاعد سازیم. حالا که توافق حاصل شده است، ما می‌توانیم برنامه ایران را متوقف کنیم و به عقب برانیم و به ایران یک گزینه بدهیم: به تعهدات خود عمل و برای رسیدن به معامله نهایی با حسن نیت مذاکره کند وگرنه جامعه جهانی با تحریم و فشار بیشتر پاسخ می‌دهد.
▬ مردم امریکا ترجیح می‌دهند یک راه حل صلح آمیز و پایدار حاصل شود که ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز دارد و معاهده منع تکثیر را تقویت کند. این راه حل ظرفیت تحقق اهداف مذکور را دارد. با دیپلماسی قوی و اصولی امریکا می‌تواند به وظیفه خود در برقراری صلح، امنیت و همکاری عمل کند.
مآخذ:...
هو العلیم
