اکونومیست؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
▬ برآورد اکونومیست از محتوای مذاکرات: توقف غنیسازی ۲۰ درصد، ثابت ماندن ظرفیت غنیسازی ایران در ۶ ماه آتی، نظارت بر ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد، در قبال لغو برخی تحریمها در زمینه صنایع پتروشیمی، فلزات گرانبها و خودروسازی و آزادسازی برخی درآمدهای بلوکه شده.
░▒▓
▬ نشریه «اکونومیست»، روز شنبه در نسخه چاپی خود و در آستانه دور تازه مذاکرات هستهای میان نمایندگان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ یا ۳+۳ با انتشار یادداشتی در نسخه چاپی خود، به کشورهای غربی توصیه کرد با وجود اختلافات و مشکلات موجود در مسیر دستیابی به توافق هستهای با ایران، این مسیر را بیازمایند.
▬ اکونومیست با اشاره به دور اخیر مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵ و عدم توافق طرفین به دلیل مخالفتهای فرانسه، نوشته است که اکنون، سؤال این است که آیا این تنها یک وقفه مقطعی در روند رو به جلوی مذاکرات بود، یا موقعیتی بود که از دست رفت و میتواند به طور کامل از حصول یک توافق دیپلماتیک جلوگیری کند.
▬ این نشریه در ادامه به توافق اخیر ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی اشاره کرده و آن را «نشانهای نسبتاً امیدوارکننده» خوانده است. ایران و آژانس این هفته با صدور بیانیهای مشترک در مورد چارچوب همکاریهای آتی به توافق رسیدند. این توافق در گام نخست به آژانس اجازه دسترسی به کارخانه آب سنگین اراک و معدن گچین را میدهد.
▬ اکونومیست در مورد بندهای توافق احتمالی ایران و ۱+۵ به تکرار موارد مطرحشده در دیگر رسانههای غربی (توقف غنیسازی ۲۰ درصد، ثابت ماندن ظرفیت غنیسازی ایران در ۶ ماه آتی، نظارت بر ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در قبال لغو برخی تحریمها در زمینه صنایع پتروشیمی، فلزات گرانبها و خودروسازی و آزادسازی برخی درآمدهای بلوکهشده) پرداخته و نوشته است: به نظر میرسد، این یا چیزی بسیار شبیه به این، توافقنامهای است که آقای [جان] کری (وزیر خارجه امریکا) با حمایت انگلیس، آلمان، روسیه و چین برای امضای آن آماده میشد، اما، فرانسه که در میان قدرتهای غربی سختترین مواضع را در قبال ایران دارد، نظرات متفاوتی داشت. «لوران فابیوس» وزیر خارجه این کشور احتمالاً، بعد از مکالمهای که با «فرانسوا اولاند» رئیسجمهور فرانسه و «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل داشت، از توافق جلوگیری کرد. گفته میشود نتانیاهو با سران هر ۶ کشور تماس گرفته تا آنها را به اتخاذ موضعی سختتر در قبال ایران وادارد. آقای فابیوس اعلام کرده است که فرانسه به سه دلیل با این معامله موافق نیست:
۱. به رسمیت شناخته شدن عملی حق ایران برای تداوم غنیسازی؛
۲. عدم خروج ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد از کشور؛
۳. و نهایتاً ادامه فعالیت ساخت و ساز در نیروگاه آب سنگین اراک
▬ اکونومیست در این مورد مینویسد: هیچیک از موارد مورد مخالفت فرانسه، ناچیز نیست. ایران بر به رسمیت شناخته شدن حق غنیسازیاش تأکید دارد. این به رسمیت شناختن باید با ادبیاتی پوشش داده شود که حق مشابه و مسلمی را به هر امضاکننده «NPT» (پیمان منع گسترش) ندهد. موضوع ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد هم ممکن است با خروج تدریجی این ذخایر یا تبدیل آنها تحت نظارت بینالمللی قابل حل باشد، اما، موضوع اراک وضعیت منحصر به فردی دارد و بسیاری از افرادی که مشتاق دستیابی به یک توافق هستند، معتقدند که همین موضوع میتواند مذاکرات را به سرانجام، برساند یا به شکست بکشاند.
▬ به نوشته اکونومیست به محض اینکه نیروگاه اراک عملیاتی شود و سوخت هستهای در آن تزریق شود، اقدام نظامی علیه آن غیرممکن میشود، چرا که چنین حملهای میتواند آثار زیستمحیطی نظیر فاجعه «چرنوبیل» داشته باشد.
▬ این نشریه، سپس، به مخالفتهای اسرائیل و متحدان عرب امریکا با توافق هستهای با ایران اشاره کرده و این گروهها با هر چیزی مگر موافقت ایران با تمام خواستههای آنها مخالف بوده و معتقدند تنها راه رسیدن به این هدف، افزایش فشارها بر ایران است. این یادداشت میافزاید: البته، کاخ سفید اخیراً به کمیته بانکداری سنا هشدار داد و از این کمیته خواست تحریمهای جدید را که در مجلس نمایندگان به تصویب رسیده، تائید نکنند، چرا که چنین اقدامی میتواند آغازگر یک جنگ باشد.
▬ اکونومیست ادامه میدهد: البته، کاخ سفید اغراق میکند. امریکا اشتیاق اندکی برای آغاز نبردی جدید در غرب آسیا دارد. ولی، به هر حال، تحریمها دستیابی به توافق را دشوارتر میکند، چرا که این تحریمها «حسن روحانی» رئیسجمهور و «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه و معتبرترین و سازندهترین مذاکره کنندهای که ایران میتواند داشته باشد را تضعیف میکند. این ایده هم که اگر ایران تحت فشار شدیدتر قرار گیرد، امتیاز میدهد، ممکن است غلط باشد. برخی صاحبنظران معتقدند اگر ایران دستیابی به یک توافق را حقارتبار بداند، ممکن است با این باور که امریکا و شرکایش مسؤول شکست مذاکرات شناخته شده و رژیم تحریمها به زودی شروع به از میان رفتن میکند، به کلی از توافق صرفنظر کند.
▬ این نشریه در پایان مینویسد: این ایده هم که گذشت زمان به نفع غرب است، ایدهای سؤالبرانگیز است. در صورتی که توافقی حاصل نشود، ایران تنها چند ماه با دستیابی به «توان بحرانی» فاصله خواهد داشت. در این مرحله، ایران میتواند به سرعت و پیش از آنکه جهان زمان کافی برای واکنش داشته باشد، چند بمب اتم تولید کند. هرچند که احتمالاً، ایران، حتی، در صورت شکست مذاکرات هم وارد چنین مسیری نمیشود، اما، به هر حال، مخالفان یک توافق باید این فرضیه را هم مد نظر داشته باشند. بخصوص اسرائیل که در این صورت، خود را در بدترین سناریوی ممکن گرفتار خواهد دید؛ یعنی، حالتی که در آن ایران در آستانه تبدیل به قدرت هستهای قرار دارد، امریکا به شدت از اقدام نظامی گریزان است، و ضمناً خود اسرائیل هم به تنهایی فقط ممکن است بتواند برنامه هستهای ایران را به مدت ناچیزی به تعویق بیندازد.
▬ یک معامله عالی با ایران، ناممکن است، اما، همچنان تحرک کافی برای دست یافتن به توافقی که از جایگزینهای دیگر بهتر است، وجود دارد.
مأخذ:فارس
هو العلیم