برداشت 
از گروه تاریخ؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
☱ پس از بازگشت شاه از سفر انگلیس به ایران، مواد امتیازنامه رویتر در انگلستان و سایر کشورهای اروپا و عثمانی و سرانجام، ایران انتشار یافت و توفانی به پا کرد. آش به قدری شور بود که، حتی، سر و صدای خود آشپز هم درآمد.
☱ بنا به تلگراف تامسون، وزیر مختار انگلیس در ایران، گذشته از کسانی که به طور کلی، مخالف باز کردن پای خارجیان به ایران بودند، حتی، ترقی‌خواهان و کسانی که آرزومند ایجاد خطوط راه آهن و صنایع در این کشور بودند ترسیدند و بانگ مخالفت سر دادند. در انگلستان روزنامه فکاهی «پانچ» پیشنهاد کرد که به رویتر لقب خان داده شود. کرزن، روزنامه نویس و عضو هیأت تحریریه روزنامه تایمز لندن، که در اواخر همان قرن به مقام نیابت سلطنت هند و بعدها به مقام وزارت خارجه انگلستان رسید، نوشت: «سابقه نداشت چنین امتیازی به یک بیگانه داده شود. امتیازنامه‌ای که ایران را دربست به یک سرمایه‌دار انگلیسی واگذار می‌کرد و او و همکارانش می‌توانستند تا مدت هفتاد سال کلیه منابع حیاتی کشور را تحت اختیار و سلطه خود گرفته آن را به صورت یک مستعمره انگلیس درآورند».
☱ کرزن، سپس، اضافه می‌کند که یک چنین امتیاز عظیم و کم‌سابقه‌ای یک بخشش نامه بود از طرف دولت ایران.
☱ امضای امتیازنامه رویتر و این اندازه گشاده دستی در بخشیدن مملکتی به یک ماجراجوی انگلیسی، انگلیسیان را در بهت و اعجاب شعف‌آلودی فرو برد. بنا به نوشته هنری راولینسون، نویسنده انگلیسی: «وقتی که این امتیاز به طبع رسید و در دنیا انتشار یافت، دیده شد که دارای مزایای بی‌شمار است و تمام منابع ثروتی و صنعتی و فلاحتی سرتاسر ایران به دست انگلیسی‌ها افتاده است. هیچ‌کس قادر نبود این موضوع را پیش‌بینی کند که روزی یک چنین امتیاز مهمی به دست یکی از اتباع دولت انگلیس بیفتد».
☱ ابراهیم تیموری محقق ایرانی می‌نویسد: «شاید هم به قول ساده‌لوحان کسانی که این امتیاز را به انگلیسی‌ها داده‌اند، هدف و منظورشان آبادانی ایران و استخراج معادن و ایجاد راه‌های مختلف در این کشور بوده است و فکر می‌کرده‌اند انگلیسی‌ها به خاطر آن‌ها یا به واسطه زرنگی و سیاست آنان به انجام چنین نقشه‌ای مبادرت ورزیده‌اند».
برداشت آزاد از دنیای اقتصاد
هو العلیم
