برداشت 
آزاد از جرج مک‌کارتی؛ ایده‌ای برای تأمل بیشتر
☱ تأثیر یونان کلاسیک، بر آثار ماکس وبر به انحاء مختلف مشهود است.
☱ در این سلسله گفتارها، ریشه‌ی آراء اقتصادی و اجتماعی وبر را در یونان کلاسیک بررسی خواهیم کرد؛ از رساله‌های پایان‌نامه او، تا آخرین سخنرانی‌های وی، سخت زیر تأثیر این الهامات یونانی شکل یافته است؛ از تحلیل سرمایه‌داری اولیه در آتن و روم باستان گرفته، تا فلسفه‌ی علوم اجتماعی و نظریه‌ی کنش، تفهم و تبیین تاریخی، نظریه عقلانیت و افسون‌زدایی مدرنیت، و نیز، تحلیل ساختاری و تاریخی‌اش از مبانی تجاری و سرمایه‌داری صنعتی در قرون هجده و نوزده انگلستان؛ همه مرهون الهامات کلاسیک فکر یونانی بوده است.
░▒▓ اشتراک با مارکس: مفهوم اقتصاد اعتدال‌گرای یونان باستان
☱ اگر خوب، و از زاویه تأثیر عمیق فکر یونانی بر ماکس وبر نگاه کنیم، آن گاه تصور قالبی رویارویی آشتی‌ناپذیر ماکس وبر و کارل مارکس رنگ می‌بازد؛ آن طور که اصحاب مکتب فرانکفورت، با آشتی این دو به عمیق‌ترین برداشت‌ها از جامعه مدرن دست یافتند.
☱ آن‌چه قدر مشترکی را بین عمده متفکران آلمانی، در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم، می‌سازد، تأثیرات عمیق یونان است. مقایسه یونان و روم یا مدرنیتی که در پایان قرن نوزدهم، عمیقاً معیوب و ناهمساز و نحیف به نظر می‌رسید، همه آن‌ها را به دفاع از عظمت یونان و روم واداشت. در این هنگام بود که رمانتیسیسم آلمانی قدر و قیمت ایده عظمت، متانت، اعتدال و هارمونی را دریافت.
☱ بدین ترتیب، فهم وبر، از خصال متمایز مدرنیت و سرمایه‌داری، پیوسته با تقدیر او از ماهیت خاص تمدن‌های باستان همراه بوده است. آثار اولیه او در مورد یونان، مبانی لازم برای روش‌های تاریخی و ساختاری و نیز تحلیل مقایسه‌ای جوامع مدرن و پیشامدرن و غربی و غیرغربی را برای او فراهم می‌کند.
☱ دیدگاه او در باب سرمایه‌داری، از افکار او درباره سرمایه‌داری دولتی و تجاری، مقایسه‌ی او در باب سرمایه‌داری سیاسی باستان و اقتصاد بازار مدرن، و نیز تحلیل مقایسه‌ای بین تولید مدرن و جامعه صنعتی و اقتصاد اعتدال‌گرای مطرح در اخلاق و فن تدبیر منزل یونانی تأثیر پذیرفته است.
☱ جهان کلاسیک، اندیشه‌ی او را تحریک کرد، برایش بحثی را با روح نقادی مارکسی گشود، و به او یاری رساند تا به تشریح تزهای اصلی‌اش درباره‌ی عقلانی شدن جامعه غربی و توسعه‌ی مدرنیت بپردازد.
☱ او، با بسط نظریه‌اش درباره عقلانی‌سازی و مدرن‌سازی، به دیدگاه مارکس در «سرمایه» نزدیک و نزدیک‌تر می‌شد. همان مضامین در کار او هم هست: مثله‌سازی کنش، و ایده قفس آهنین، بسیار نزدیک به مواضع مارکس در زمینه ماهیت ویران‌گر تقسیم کار مفرط سرمایه‌داری بر آگاهی انسانی است.
░▒▓ اشتراک با نیچه: تأملات ژرف تراژدی یونانی در جوهر اخلاق
☱ در تأملات وبر درباره گئورگ زیمل، فردیناند تونیس، و آلویز ریهل، یک چیز دیگر معلوم می‌شود و آن، تأثیر عمیق فریدریش ویلهلم نیچه، و درک ژرف او از تراژدی یونانی بر ماکس وبر است.
☱ ایلیاد... ایلیاد...
☱ جهان فرهنگی عهد باستان از طریق فلسفه نیچه و عمیق‌ترین برداشت‌های او از «ایلیاد» بر وبر تأثیر گذاشته است.
☱ این نکته، قطعی است که بسط تحلیل فرهنگی وبر از جامعه مدرن، در کنار نقد او از علم، عقلانیت تکنیکی، عقلانی شدن و بوروکراسی مانند بسیاری از ایده‌های اصلی او درباره‌ی معرفت‌شناسی و روش‌شناسی، عینیت و حقیقت در علوم اجتماعی و انکار و رد پوزیتیویسم علمی، حاصل تأثیر عظیم نیچه است؛ خصوصاً آن چه در «زایش تراژدی» آمده است.
☱ نظریه نیچه از منشأ تراژدی یونانی در انگیزه‌های زیباشناختی دیونیزوسی و آپولونی، بسط عقل‌گرایی علمی و نهیلیسم اخلاقی، تفسیر رادیکال او از نظریه معرفت کانت و شوپنهاور، همراه با سوبژکتیویسم و نسبی‌گرایی‌اش، و نقد او به دین و اخلاق گله، و زوال و انحطاط فرهنگی جامعه غربی به وبر، این امکان را داد تا به بسیاری از بینش‌های مهم‌اش درباره‌ی بحران وجودی، بی‌قراری سیاسی و تراژدی مدرنیت بپردازد.
مآخذ:...
هو العلیم
