حامد دهخدا؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
░▒▓ قضیه
☱ غیر از معدودی، اغلب، نتوانستند یا نخواستند جوهر اَبَرکلام اخیر آیت الله سید علی حسینی خامنهای را بگیرند.
☱ آنها، نتوانستند یا نخواستند، چون گرماگرم مبارزات انتخاباتی را نمیتوانند بدون حمله به یکدیگر پیش ببرند.
☱ آنها، عادت به گفتن حرفها و سیاستها و تدابیر مثبت ندارند. بیشتر به هم حمله میکنند.
☱ خب؛ گروهها و جناحهای سیاسی، بلد هم نیستند که یک رقابت انتخاباتی را بدون حمله به یکدیگر پیش ببرند. این موضوع، به اشکالات ساختاری در هیأتهای سیاسی، برمیگردد که باید در بلند مدت حل و فصل شود.
☱ آیا آنچه اکنون میگذرد، در جهت افزایش برادری است؟ این سؤال که فلانی از لغت «عذرخواهی» استفاده کرد یا نکرد؟ این پرسش که او زودتر یا دیرتر نامه نوشت؟ این که وزن نقد و عتاب «آیت الله» به کدام یک بیشتر بود؟
☱ این سؤالها و این حرفها، جز مصادره کلام «آیت الله» در جهت همان دعواهایی نیست که از آنها تحذیر داده شدهاند.
░▒▓ برهان
☱ «آیت الله»، تأکید فرمودند: «وقتی دشمن مشترک وجود دارد، و توطئهها از هر طرف شکل میگیرد، واقعاً، جز افزایش برادریها و ایستادگی در مقابل، دشمن باید کار دیگری کرد؟ ... تقوا، تقوا، تقوا! از مسؤولان توقع داریم با صبر، میدان ندادن به احساسات سرکش و ملاحظه مسائل کشور، همه توان و نیروها را برای حل مشکلات مردم متمرکز کنند و حالا که دشمنیهای دشمن شدت یافته، آنها هم رفاقتهایشان را شدت دهند».
☱ همچنین در خطبههاى نماز عيد فطر، مورخ ۲۹/۶/۸۸ فرمودند: «فضای جامعه را فضای برادری، مهربانی، حسن ظن قرار بدهیم. من هیچ موافق نیستم با اینکه فضای جامعه را فضای سوءظن و فضای بدگمانی قرار بدهیم. این عادات را از خودمان باید دور کنیم. اینکه متأسفانه باب شده که روزنامه و رسانه و دستگاههای گوناگون ارتباطی، که امروز روزبهروز هم بیشتر و گستردهتر و پیچیدهتر میشود، روشی را در پیش گرفتهاند برای متهم کردن یکدیگر، این چیز خوبی نیست؛ این چیز خوبی نیست؛ دل ما را تاریک میکند؛ فضای زندگی ما را ظلمانی میکند. هیچ منافات ندارد که گنهکار تاوان گناه خودش را ببیند، اما، فضا، فضای اشاعهی گناه نباشد؛ تهمت زدن، دیگران را متهم کردن به شایعات، به خیالات.
☱ «فضا را نباید از تهمت و از گمان سوء پر کرد. قرآن کریم میفرماید: «لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً» وقتی میشنوید که یکی را متهم میکنند، چرا به همدیگر حسن ظن ندارید؟ [«لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً وَ قالُوا هذا إِفْكٌ مُبين» [چرا هنگامى كه آن [بهتان] را شنيديد، مردان و زنان مؤمن گمان نيك به خود نبردند و نگفتند: «اين بهتانى آشكار است»؟ (النور/۲۴)]]
☱ «تکلیف دستگاه اجرائی و قضائی به جای خود محفوظ است. دستگاههای اجرائی باید مجرم را تعقیب کنند، دستگاههای قضائی باید مجرم را محکوم و مجازات کنند؛ با همان روشی که ثابت میشود و در قوانین اسلامی و قوانین عرفی ما هست و هیچ هم در این زمینه نباید کوتاه بیایند؛ اما، مجازات مجرم که از طریق قانونی جرم او ثابت شده است، غیر از این است که به گمان، به خیال، به تهمت، یکی را متهم کنیم، بدنام کنیم، توی جامعه دهن به دهن بگردانیم. اینکه نمیشود. این فضا، فضای درستی نیست. یا دیگران - خارجیها، بیگانهها، تلویزیونهای مغرض - علیه کسی یا کسانی حرفی بزنند، ادعا کنند که اینها فلان جا خیانت کردند، فلان جا خطا کردند؛ ما هم عین همان را پخش کنیم. این، ظلم است؛ این، مورد قبول نیست. رسانههای بیگانه کی دلشان برای ما سوخته است؟ کی خواستهاند حقائق در مورد ما روشن بشود، که در این مورد بیایند حقیقت را گفته باشند؟ میگویند؛ حرفهایی میزنند؛ ادعاهایی میکنند. نباید گفت اینها شفافیت است. این، شفافیت نیست؛ این، کدر کردن فضاست. شفافیت معنایش این است که مسؤول در جمهوری اسلامی عملکرد خودش را به طور واضح در اختیار مردم قرار بدهد؛ این معنای شفافیت است، باید هم بکنند؛ اما، اینکه ما بیاییم این و آن را بدون اینکه اثبات شده باشد، بگیریم زیر بار فشار تهمت و چیزهائی را به آنها نسبت بدهیم که ممکن است در واقع، راست باشد، اما، تا مادامی که ثابت نشده است، ما حق نداریم آن را بیان کنیم؛ این آن را متهم کند، آن این را متهم کند؛ از رسانهی بیگانه - رسانهی مغرض انگلیس - شاهد برایش بیاوریم، بعد هم یک نفر از آن طرف پیدا بشود و کل نظام را به اموری که شایستهی نظام اسلامی نیست و نظام اسلامی شأنش بسیار بالاتر است از این چیزهائی که بعضی به نظام اسلامی نسبت میدهند، متهم بکند، این اشکال بر آنها بیشتر هم وارد است. تهمت زدن به یک شخص گناه است، تهمت زدن به یک نظام اسلامی، به یک مجموعه، گناه بسیار بزرگتری است. پروردگارا ! با تقوای خود ما را از این گناهان دور کن».
░▒▓ یک ابتکار عمل
☱ باور من این است که فعالان سیاسی، لازم است تا بپذیرند که این رقابت انتخاباتی با همه رقابتهایی که تا کنون تجربه کردهاند، باید متفاوت باشد. باید به لحاظ «آرامش» متفاوت باشد.
☱ فعالان سیاسی، باید، خود را آماده کنند و تمرین دهند که در فضای «آرامش» و با پیشبرد مباحث مثبت و ارائه راهحلها و عملکردها هم نظر رأی دهندگان را به انتخابات جلب کنند و هم به خودشان.
☱ یک ابتکار عمل لازم است...
☱ یک ابتکار عمل، برای گفتگوهای نزدیک میان طرفهای انتخابات، از حالا تا پس از انتخابات.
☱ به نظر من، حضور یک زعیم دینی وجیه المله، به عنوان هماهنگ کننده این جلسات، لازم است.
☱ حضور زعیم دینی وجیه المله، به عنوان وزنه «انصاف» لازم است.
☱ این دیدگاه من، از یک تحلیل ریشهای از این اختلافات برمیخیزد، دایر بر این که آن چه فضا را خشن میکند، «بیانصافی» است. یعنی، رفتار افراد از قواعد همهشمول تبعیت نمیکند. افراد، نسبت به هم، رفتاری دارند که بیگمان مایل نیستند همان رفتار با خودشان شود، و این، زیر پا گذاشتن ملاک محرز و شهودی فعل اخلاقی است.
☱ مثلاً آیت الله خامنهای، انتشار اسناد عیارسنجی نشده در دادگاه علیه دیگران را خلاف شرع قلمداد فرمودند، و حتی در انتشار آنها، پس از رأی مساعد دادگاه نیز احتیاط نمودند (که این احتیاط در عرف متشرعین محرز است). بر این سیاق، نمایش فیلم کذایی در مجلس، یا ابراز آن بیانات در مناظرهها، خلاف شرع بود و مستوجب توبه و جبران. این، یک طرف ماجراست. ولی، واقع آن است که طرفهای دیگر نیز از این گناه مبرا نیستند. جهات مختلف نیروهای سیاسی، از سال هشتاد و چهار، آلوده به انتشار اتهامات سنگینی از رمالی و دروغ تا بیتخصصی و بیکفایتی و فساد و... علیه دولت هستند که نه تنها در دادگاهی ارزیابی نشده بود، بلکه بعضاً مثل مورد پرونده «بیمه»، در دادگاه، مردود اعلام شد. در همین قضیه، عدهای مشغول اتهامپراکنی گسترده و اثبات نشده علیه آقای سعید مرتضوی بودند.
☱ این، یک نمونه بود. نیروهای رقیب در انتخابات آن قدر در پیرایهها و خبرهای سررسیدی علیه یکدیگر گرفتارند که نمیتوانند ماهیت متمایز انتخابات آتی را که در کلمه رمز «آرامش» نهفته است، درک کنند. نمیتوانند درک کنند که اولویت اول کشور، «آرامش» است.
☱ پیرایهها بر پیرایه بسته شده، و زعیم دینی وجیه المله، باید پیرایههای حرفهای نامسموع و شایعات و دروغهای سررسیدی را از صحنه اذهان بزداید، تا این «آرامش» برقرار شود.
☱ و آیت الله هاشمی شاهرودی، نظر به صلاحیت برجسته علمی، تجربه سیاسی، بهرهمندی از اعتماد تمام طرفهای درگیر در انتخابات، و اینکه از بابت حل اختلاف مورد اعتماد آیت الله سید علی حسینی خامنهای بودهاند و هستند، گزینه بسیار مناسبی برای پیش بردن، گفتگوهای ملی تا انتخابات هستند.
مآخذ:...
هو العلیم